Józef Hauke-Bosak

Był kuzynem cara Aleksandra II, a jego stryjeczna siostra Julia, była żoną Alexandra von Hessen-Darmstadt, brata carowej. Rodzina Hauków, często powoływała się na pochodzenie flamandzkie. Ojciec Józefa, także Józef Hauke  urodził się już w Polsce, był kapitanem w wojsku Księstwa Warszawskiego.

Szybko został on generałem wojska rosyjskiego. Jego stryj Maurycy, był generałem napoleońskim, wsławionym obroną miasta Zamość. Józef Hauke syn, zaczął swoją edukację w carskim Korpusie Kadetów oraz w Korpusie Paziów. Wszystko to złożyło się na ukończenie przez niego, Wyższej Akademii Wojskowej.

W 1855 roku, Józef Hauke został oficerem ordynansowym cara Aleksandra II. Cztery lata później, przeniósł się on do służby czynnej. Brał udział w walkach kaukaskich, w których się dosłużył dwóch krzyży i złotej szabli za waleczność i odwagę. W 1862 roku, został awansowany na pułkownika. Manifestacje patriotyczne, organizowane w Polsce w roku 1862, były dla niego wstrząsem. Podał się do dymisji. Zamiast niej dostał roczny urlop z armii carskiej. W styczniu 1863 roku, kiedy wybuchło powstanie, ponownie złożył dymisję, tym razem przyjętą.

Zrozumiał on położenie Polaków i całym sercem chciał się z nimi utożsamić, toteż przystąpił on do powstańców styczniowych, broniąc ich godności i suwerenności. Był bliskim współpracownikiem trzeciego dyktatora powstańczego Romualda Traugutta. A także dowódcą tworzonego II Korpusu i naczelnikiem powstańczym w województwie krakowskim i sandomierskim.

Wprowadzał on w życie dekrety uwłaszczeniowe, przez co pozyskiwał do swoich oddziałów chłopów. W jego oddziałach dowódcą II batalionu był Stanisław Jagielski, toteż dzięki tak wspaniałemu taktykowi jego oddziały zwyciężyły w kilku ciężkich potyczkach z Rosjanami. Wkrótce jednak, oddziały rosyjskie doszczętnie rozbiły wojsko Haukego, toteż po powstaniu udał się on na emigrację do Francji. Tam też zaciągnął się on do wojska, by brać udział w wojnie francusko-pruskiej. Walcząc, zginął pod Dijon.
Jedyny syn Józefa, urodzony z małżeństwa z Marią Elżbietą Kaczanowską Maurycy Józef (1870-1950), był dyrektor gazowni w Cannes, spędził on całe życie we Francji. Żonaty był on z Margaret Tscharner, potomstwa nie pozostawił i na nim wygasła hrabiowska gałąź Hauków pochodząca od generała Józefa.

EWA MICHAŁOWSKA WALKIEWICZ