Skąd wziął się polonez na studniówce. Wolny świeczkowy lub chodzony

Słowo... polonez

Termin polonez, pochodzi od słowa francuskiego „polonaise”, co się oczywiście interpretuje jako „polski”. Wiemy na podstawie literatury mieszczańskiej z początku osiemnastego wieku, że w dawnej Polsce w zależności od regionu naszego kraju, taniec ten występował pod różnymi nazwami. Najbardziej popularną jego nazwą był chodzony, gęsi, świeczkowy, polski, wielki oraz narodowy.

Tancerze są skupieni

Ponieważ podczas tego tańca, wszyscy są bardzo skupieni, dostojni w ruchach, poważni, tańczący niby razem ale osobno, taniec ten oddaje charakter już dorosłego życia, które czeka na każdego abiturienta szkoły średniej. Podobno nauczycielska rodzina Szczanieckich z Podlasia, zainicjowała odtańczenie właśnie charakterystycznego poloneza, na balu przedmaturalnym, który swą specyfiką, pochodzeniem oraz wymową, nakreślał ówczesną polskość każdego ucznia, który niebawem miał opuścić szkołę średnią. Zaborcy chętnie pozwalali na odtańczenie takowego tańca, ponieważ jak sądzili...jedynie tyle jest w nas polskości, co sobie potańczymy po polsku….Pani Nepomucena Piasecka, broniąca strajkujące dzieci we Wrześni, namawiała je do późniejszej kontynuacji edukacji mówiąc, że...tyko nauka wyniesie was spośród marnych mas społecznych...a zwieńczycie ją odtańczeniem poloneza...

Charakter poloneza

Polonez cechuje bardzo umiarkowany rytm, a także dostojność ruchów tancerzy. W wielu „proverbiach” wykorzystywano właśnie charakter tego polskiego tańca mówiąc...każdy Polak rytmiczny i powściągliwy i jak w polonezie musi być dostojny...W XVII wieku polska szlachta ceremonialnie wykonywała poloneza, przed królewskim majestatem. Fakt ten jak nie trudno się domyśleć, rozpoczynał każdy bal, zorganizowany na zamku królewskim. Podobno zwyczaj ten przeniósł się na sale balowe Francji i Niemiec. Ale w Niemczech nie był on lubiany, ze względu na jego polskie pochodzenie. Do XIX stulecia, ten taniec polski cieszył się ogromną popularnością. Był on niekiedy wykorzystywany jako kanwa do innego utworu, na przykład stworzonego przez Johanna Sebastiana Bacha.

Polski zwyczaj

Zwyczaj odtańczenia przed balem studniówkowym poloneza, został zapoczątkowany w XIX stuleciu. Miał on jak podają liczne zapiski historyczne, zagrzać młodzież polską do upomnienia się o wolną Ojczyznę, która wtedy znalazła się pod zaborami. Nikt podobno nie przypuszczał, że stanie się on najpiękniejszą narodową tradycją. W wielu spisanych wspomnieniach Polaków będących więźniami obozów koncentracyjnych czytamy... zawsze nocami wracam do polskiej ziemi, a być może dobry los pozwoli mi raz jeszcze zatańczyć poloneza, kiedy już przyjdzie mi opuścić to piekło...pisał Jan Kotulski osadzony w Auschwitz w 1943 roku.

"Pożegnanie Ojczyzny"

Dzisiaj w Polsce najbardziej znany jest polonez Michała Kleofasa Ogińskiego zatytułowany „Pożegnanie Ojczyzny”. A od momentu pojawienia się w kinach ekranizacji mickiewiczowskiej epopei narodowej, najbardziej popularna jest wersja poloneza skomponowanego przez Wojciecha Kielara.

Spotkanie w Skarżysku-Kamiennej

W niektórych miastach polskich, podczas sukcesywnie organizowanych spotkań pomaturalnych, zebrana na nich „młodzież” również rozpoczyna je odtańczeniem poloneza. Gdy w Skarżysku- Kamiennej, spotkała się po latach od zdania matury klasa wychowanków profesora Bolesława Wysmolińskiego z II Liceum Ogólnokształcącego, niestety nie odtańczyła ona poloneza, chociaż nie obcy był w jej wykonaniu tradycyjny „wąż”, który podobno bierze swój początek od wspomnianego polskiego tańca.