Zygmunt Wilczyński

Zygmunt Wilczyński, urodził się dnia 30 marca 1910 roku w Przemyślu. Ten wielki polski patriota, zginął dnia 16 października 1950 roku, w więzieniu mokotowskim w Warszawie..

Był on synem Andrzeja, pracownika kolei i Marii Wilczyńskiej, z domu Schechtling. Po ukończeniu szkoły podstawowej, uczęszczał do seminarium nauczycielskiego w Nieszawie, a następnie do Państwowej Szkoły Technicznej we Lwowie. W latach 1929-1931, odbył on zasadniczą służbę wojskową w Batalionie Pancernym Lwów. W tej samej jednostce, pełnił on służbę zawodową do wybuchu wojny.

We wrześniu 1939 roku, walczył on w obronie Lwowa w Brygadzie Kawalerii Zmotoryzowanej. Pod koniec września 1939 roku, w szeregach tej jednostki przekroczył granicę polsko-rumuńską. W Rumunii był internowany w obozie w Konstancy, skąd po dwóch tygodniach udało mu się zbiec. W Bukareszcie nawiązał kontakt z ambasadą polską i został włączony do grupy żołnierzy polskich, z którą przedostał się przez Jugosławię do Grecji, a stamtąd dopłynął do Francji, gdzie otrzymał przydział do 1 Dywizji Grenadierów.

Za wszelką cenę chciał on powrócić do borykającej się z okupacją niemiecką Polski, zatem wrócił do Dęblina w 1942 roku. Na początku 1943 roku, został Wilczyński przydzielony do Oddziału Partyznackiego ppor. Zygmunta Sikory, gdzie pełnił funkcję oficera szkoleniowego. Do sierpnia 1944 roku, oddział ten przeprowadził najwięcej akcji dywersyjno-sabotażowych na Lubelszczyźnie. Zygmunt Wilczyński, był też instruktorem w konspiracyjnej szkole oficerskiej i w szkole podchorążych. W końcu lipca 1944 ROKU, wraz z kompanią Zygmunta Sikory walczył przeciwko wycofującym się oddziałom niemieckim w rejonie Końskwoli w powiecie Puławy.

W rejonie Otwocka, został on wraz ze swoim plutonem rozbrojony i aresztowany przez Sowietów. Z aresztu NKWD, mieszczącego się w Lublinie, został wysłany w głąb Rosji. Podczas transportu w rejonie Kowla udało mu się zbiec z samochodu i po kilku dniach powrócić do Polski. Ukrywał się aż do początku 1945 roku. Dnia 6 stycznia 1945 roku, w okolicy Ryk, nawiązał kontakt z Marianem Bernaciakiem i objął funkcję oficera szkoleniowego w jego zgrupowaniu.

W sierpniu 1947 roku, Wilczyński nawiązał kontakt z byłym referentem wywiadu Arturem Wrońskim, który działał w rejonie Puław jako kontroler finansowy, razem jak tylko się dało walczyli przeciwko nowej władzy radzieckiej w Polsce. Dnia 13 października 1948 roku, w ramach operacyjnego rozpracowania noszącego kryptonim „Noc", funkcjonariusze UB w Lublinie aresztowali Wilczyńskiego i jego towarzyszy. Dnia 26 czerwca 1950 roku, Wilczyński został skazany wyrokiem WSR w Warszawie na karę śmierci, utratę praw na zawsze i przepadek mienia. W dniu 16 października 1950 roku, Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski, wobec Zygmunta Wilczyńskiego. Według informacji Centralnego Zarządu Więziennictwa Wilczyńskiego rozstrzelano 16 października 1950 roku, a jego ciało pochowano w niewiadomym miejscu. Grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. 

EWA MICHAŁOWSKA WALKIEWICZ