Edward Dembowski - Bohater zrywu krakowskiego

Był on synem Julii z Kochanowskich i Leona kasztelana i wojewody zarazem, Królestwa Polskiego. Z racji szlacheckiego pochodzenia, kontrastującego z ówczesnymi poglądami społecznymi, nazywano go czerwonym kasztelanicem. Wydawał on Przegląd Naukowy, pismo młodej, niepodległościowej inteligencji, w której nawoływał on Polaków do zbrojnych zrywów powstańczych, mających przywrócić utraconą niepodległość.
 
Edward Dembowski, był też wielkim organizatorem nieudanego powstania krakowskiego, które wybuchło dnia 21 lutego 1846 roku. Dyktatorem jego był Jan Jerzy Tyssowski, a miało ono miejsce w Krakowie i jego okolicach. Jego jedyna bitwa miała miejsce pod Gdowem, a że nie spotkała się ona z poparciem społeczeństwa, z góry skazana była ona na niepowodzenie.
 
Dembowski pragnął zagrzać ludzi do wzięcia udziału w powstaniu, idąc do nich z procesją niosąc krzyże i święte obrazy. Procesja ta, niespodziewanie napotkała patrol austriacki, który ich ostrzelał, a Dembowski idąc w pierwszym szeregu stracił życie.
 
Pochowany on został na Starym Cmentarzu Podgórskim w Krakowie. Jego grób, jako jedyny na tym cmentarzu, wciąż otoczony jest stałą opieką, a podczas stanu wojennego był on miejscem patriotycznych spotkań Polaków.
 
Żoną Dembowskiego była Aniela z Chłędowskich, która gorąco wspierała Edwarda w jego patriotycznych poczynaniach, mających na uwadze wolność ukochanego kraju. Z tego małżeństwa na świat przyszło troje dzieci: Julia, Edward i Czesław, którzy brali udział w kolejnym powstaniu, mającym miejsce w styczniu 1863 roku.
 
Wiele osób współcześnie żyjących, pisze wiersze na temat osoby tego wielkiego człowieka, przypominając potomnym jego wielkie wobec ojczyzny osiągnięcia.

…O tobie pieśń piszemy tę
Wciąż ciebie wspominamy
Tyś Polski syn, wielki człowiek
My ciebie wciąż kochamy…

 

EWA MICHAŁOWSKA WALKIEWICZ