Historia witrażu - od niepamiętnych czasów...

Niecodzienna sztuka

Tej sztuki witrażowej dekoracji szkła, dokonali oczywiście jako pierwsi Rzymianie. Na początku tafle szkła były bardzo słabo przejrzyste, ale z czasem umiejętności techniczne rozwinęły się poprawiając jej przejrzystość i wytrzymałość. Szkło w lekkiej formie witrażowej narodziło się, kiedy sztuka szklarska dotarła do Francji.

Jedenasty wiek

Najwcześniejsze witraże okienne, są datowane na XI wiek. Apogeum swojego rozwoju, witrażownictwo osiąga w XIII wieku. W dobie wieków średnich, były to wyłącznie witraże o tematyce sakralnej. Pełniły one, prócz dekoracji rolę edukacyjną dla okolicznej ludności, która nie umiała wtedy czytać.

Zastój

Wiek XVI przyniósł sztuce witrażownictwa, częściowy zastój. Spowodowane to było licznym powstaniom przeciw Rzymowi. Fakt ten rzecz jasna powodował, że znacząco spadły zamówienia na witrażowe dzieła religijne. Kościół protestancki sądził, że witraże są zbyt ozdobne, zatem liczne pracownie witrażowe na Starym Kontynencie upadły. Mająca we Francji miejsce wojna rozgrywana w 1633 roku, dotknęła szczególnie Lotaryngię, gdzie było usytuowanych sporo hut szkła. Brak szkła, również przyczynił się do deficytu zamawianych witraży.

Średniowieczna formuła

W roku 1850 przywrócona została średniowieczna formuła wytwarzania kolorowego szkła, zatem wiek ten był czasem odrodzenia się witraży. Stało się to dzięki Williamowi Morrisowi, a także dzięki Edmundowi Burne'a – Jonesowi. Oni to tworzyli witraże nie tylko na potrzeby kleru, ale też dla budynków handlowych, stanowiąc ich reklamę. Ważną postacią w artyzmie witrażowym, był Louis Comfort Tiffany. Amerykanin ten dokonał przełomu w technice mającej na celu łączenie szkła kolorowego. Tiffany na drodze prób i błędów, otrzymał szkło opalizujące, charakteryzujące się zmniejszoną przejrzystością i wielobarwnością. Dało to możliwość tworzenia dzieł nieporównywalnie bardziej finezyjnych.

Okres międzywojnia

W przedwojennej Polsce witrażownictwo dobrze się rozwijało. Najwybitniejszymi jego przedstawicielami byli Józef Mehoffer, Stanisław Wyspiański i Stanisław Żełeński. Mehoffer w wieku 27 lat wygrał konkurs, dotyczący projektu witrażu w kościele św. Mikołaja we Fryburgu. Zaś Stanisław Wyspiański był autorem projektu słynnego witrażu zatytułowanego „Bóg Ojciec”. Witraż ten zdobi kościół franciszkański w Krakowie, po dzień dzisiejszy. Jest on uważany za najpiękniejszy na świecie.

Po wyzwoleniu

Po II wojnie światowej, polski witraż popadł w niełaskę. Władze PRL, nie chciały propagować niczego co wiązało się z kościołem. W Europie Zachodniej i za oceanem pracownie witrażowe działały pełną parą. Jednak na potrzeby estetyczne Polaków sprzyjały rozwojowi tej sztuki, nieliczne pracownie witrażu przywrócone wówczas do łask.