Karpniki - O biednym diable Rokicie

Nowy właściciel szybko jednak zmienił zdanie i kilka lat później dobra przeszły na własność Hansa Schoffa-Gotschego, kanclerza księstwa świdnicko-jaworskiego.

Budowlę tę powiększył w roku 1475 Kacper Schoff-Gotsch. Składała się ona wówczas z wieży oraz dwóch budynków mieszkalnych, które połączone były murami tworząc wspaniały dziedziniec. Całość usytuowana była na otoczonej fosą sztucznej wyspie. W 1580 roku, Adam Schoff Gotsch sprzedał Karpniki Melchiorowi Friedrichowi baronowi von Kanitz und Talewitz. Nowy właściciel rozpoczął całkowitą przebudowę budynku zamkowego, w stylu renesansowym i choć w 1593 zamek ucierpiał od uderzenia pioruna, prace budowlane szczęśliwie ukończono. Podczas przebudowy zamku, wzniesiono jego nowe skrzydła, odnowiono wieżę, fosę otoczono murami i zmodernizowano wnętrza. Zakończenie prac przypadło na rok 1603, o czym świadczy data na jednym z istniejących do dziś portali. W okresie wojny trzydziestoletniej zmarł w nim Christoph Friedrich von Kanitz und Talewitz, który wcześniej cały majątek zapisał żonie Lucretti. Ta zaś przekazała go swemu wujowi Reimarowi Friedrichowi von Winterfeld. Wdowa po nim oddała posiadłość córce Elizabeth Christiane baronowej Schonaich Carolath Beuthen, a po jej zgonie Karpniki otrzymała przyrodnia siostra Anna Elizabeth.

W roku 1679 sprzedała ona dobra karpnickie Balthazarowi Leopoldowi von Hayn. Pochodzący z tej rodziny Phillip Antoni odstąpił je w 1725 roku Franzowi Wilhelmowi von Schaffgotsch. Następnie po bezdzietnej śmierci Franza w roku 1774 majątek stał się własnością skarbu państwa, a trzy lata później krzeszowskiego klasztoru cystersów. Już jednak w 1784 pałac odkupił baron i późniejszy hrabia Friedrich Wilhelm von Reden auf Hameln und Bennigsen, by po trzech latach odsprzedać go pruskiemu ministrowi do spraw Śląska, którym był wtedy Karol Georg Heinrich hrabia von Hoym. W roku 1789 nowym właścicielem wsi został Kaspar Konrad baron von Zedlitz. Od jego wuja w 1822 kupił zamek dla siebie oraz żony Marianny książę Wilhelm von Hohenzollern, brat króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III i wkrótce zlecił jego przebudowę w stylu neogotyckim. Projekt prac przygotował oraz kierował nimi wybitny niemiecki architekt Friedrich August Stuler. Zmiany rozpoczęto od założenia romantycznego ogrodu w stylu angielskim. Postawiono w nim różnorodne budowle, takie jak Chata Marianny, cieplarnia i szwajcarski domek. W południowej części parku stanął pomnik Archanioła Michała, upamiętniający Leopolda, brata księżnej. Podobno w tym zamku mieszkał niegdyś biedny diabeł Rokita, pomnik ten pobudowany głównie po to, aby odstraszał on  piekielnego gościa.

W czasach, kiedy Karpniki należały do niemieckiej rodziny panującej, zgromadzono tu wiele pamiątek, organizując na pierwszym piętrze muzeum i udostępniając je wybranej publiczności. Prezentowano w nim wyroby rzemiosła artystycznego, rzeźby, zbiory klejnotów, dawną broń, stare witraże. Na pierwszym piętrze północnego skrzydła mieściła się biblioteka z bogatymi zbiorami rękopisów. W pałacu tętniło życie towarzyskie, a spośród utytułowanych gości wymienić można m.in. niemiecką rodzinę królewską, wielkie księżne rosyjskie Olgę i Aleksandrę Teodorownę, wielkiego księcia Mikołaja (późniejszego cara), licznych przedstawicieli arystokracji: Reussów, Radziwiłłów, księcia Wołkońskiego, Klaudynę z Działyńskich Potocką. Z okazji tych próżnych wizyt organizowano bale, koncerty muzyczne i przedstawienia teatralne. Podczas drugiej wojny światowej urządzono w pałacu karpnickim składnicę muzealną stworzoną przez Gunthera Grundmanna, w której umieszczono zbiory zrabowane w państwach okupowanych przez Hitlera. Tu także przeniósł z Darmstadtu swoją kolekcję dzieł sztuki ostatni właściciel Karpnik, książę Ludwig von Hessen und bei Rhein. Zaniedbany przez lata, obiekt ten wyremontowano w 1962 roku z przeznaczeniem na ośrodek kolonijny. Obecnie zamek ponownie jest własnością prywatną, a jego właściciele planują uruchomić tutaj jakąś placówkę o charakterze kulturalnym.

Ewa Michałowska Walkiewicz