Joachim Litawor Chreptowicz - Kanclerz Wielki Litewski

Pochodzenie
Jego rodzicami byli Marcjan, starosta werbelski i Regina Wojnianka (z Woynów), podczaszanka nowogródzka. Lata dziecięce spędził on u babki Teofili z de Reasów, żony Kazimierza Niesiołowskiego. Pierwsze nauki pobierał w domu rodzinnym w Szczorsach, a następnie uczył się u ojców jezuitów w Akademii Wileńskiej. Przez kolejne 3 lata kształcił się w Braniewie, a tuż po powrocie na Litwę służył w chorągwi husarskiej królewicza Karola. Był on stolnikiem nowogrodzkim, posłem na sejm, marszałkiem województwa nowogrodzkiego, konfederacyjnego, przedelekcyjnego, przedkoronacyjnego oraz sejmiku gromnicznego w 1765 roku.  Jako poseł województwa nowogrodzkiego był elektorem Stanisława Augusta Poniatowskiego. W tym samym roku, został on też marszałkiem Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz został kawalerem Orderu Świętego Stanisława. W końcu roku 1769 roku, zabiegał on we Francji o wsparcie dyplomatyczne dla Polski.

Po pierwszym rozbiorze Polski
Na Sejmie Rozbiorowym, Chreptowicz wszedł w skład delegacji wyłonionej pod naciskiem dyplomatów trzech państw rozbiorczych, mającej przeprowadzić rozbiór naszego kraju. Został on członkiem Komisji Rozdawczej Litewskiej ustanowionej dla likwidacji majątku skasowanego w w Rzeczpospolitej przez zakon jezuitów. Był jednym z twórców Komisji Edukacji Narodowej. W czasie obowiązywania konstytucji majowej był ministrem spraw zagranicznych Rzeczypospolitej i wszedł w skład Straży Praw. Po trzecim rozbiorze Polski, zamieszkał on w Warszawie, oddając się pracy naukowej. Był jednym z najwybitniejszych w Polsce fizjokratów.

Szczególne zainteresowania
Interesował się również pszczelarstwem i w tej dziedzinie wypowiedział wiele nowych myśli, np.: że matka pszczela jest jedyną płodną samicą w rodzinie pszczelej, robotnice są samicami niepłodnymi, a trutnie samcami. Zajmował się również konstrukcjami nowoczesnych jak na tamtą epok uli. W Szczorsach wybudował pałac w stylu francuskim, w którym zgromadził pokaźną bibliotekę. W roku 1790 jako pierwszy na Litwie oczynszował chłopów ze swoich włości. W rok po pierwszym rozbiorze Polski, odznaczony został Orderem Orła Białego.
 

Ewa Michałowska-Walkiewicz
Dziennik Polonijny
Polska