Home
STYL ŻYCIA
Trochę historii

Franciszek Niepokólczycki - podpułkownik saperów Wojska Polskiego

Ewa Michałowska-Walkiewicz 13 października, 2015

Franciszek Niepokólczycki, często używający pseudonimu Halny, urodził się dnia 27 października 1900 roku w Żytomierzu. Zmarł on zaś, dnia 11 czerwca 1979 roku, w Warszawie. Był on pułkownikiem Wojska Polskiego, a następnie czynnym oficerem Armii Krajowej. Był też członkiem podziemnego WiNu, w czasie komunizmu. Za działalność propolską, został odznaczony Orderem Orła Białego.

Pochodzenie
Franciszek był synem Antoniego i Pauliny z domu Sielskiej. Przyszedł on na świat w rodzinie robotniczej. Uczył się od roku1911, w rodzinnym mieście w gimnazjum rosyjskim. Z biegiem lat, nauki pobierał w gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej im. Tadeusza Czackiego. W 1919 roku, otrzymał on świadectwo dojrzałości jako ekstern w rosyjskim III Gimnazjum. Od listopada 1918 roku, był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej, w Żytomierzu.

Wojna polsko-bolszewicka
Podczas wojny polsko-bolszewickiej, mającej miejsce w 1920 roku, Niepokólczycki walczył w oddziałach partyzanckich jako zastępca dowódcy oddziału. W Wojsku Polskim, służył od roku1922 w 10 Pułku Saperów w Przemyślu. Brał on też udział w wojnie obronnej, mającej miejsce we wrześniu 1939 roku jako dowódca 60 Batalionu Saperów w składzie Armii Modlin. Po zajęciu Polski, Franciszek Niepokólczycki działał w konspiracji. Już 27 września 1939 roku, przystąpił do Służby Zwycięstwu Polsce, a następnie do Związku Walki Zbrojnej.

Przede wszystkim zgładzić Hitlera
Dnia 5 października 1939 roku, Niepokólczycki był dowódcą niezrealizowanego zamachu na Adolfa Hitlera podczas „defilady zwycięstwa” w warszawskich Alejach Ujazdowskich. Detonatory były już przygotowane, jednak Niepokólczycki nie doczekał się rozkazu od Michała Karaszewicza - Tokarzewskiego. Wówczas to, być może zakończona zostałaby II wojna światowa. W 1940 roku, Niepokólczycki został dowódcą Związku Odwetu ZWZ, zajmującego się sabotażem.

Praca w KEDYWIE
Współorganizował on także z generałem Nilem, którego w Kedywie był zastępcą. Walczył w powstaniu warszawskim, jako szef Wydziału Saperów Oddziału III Komendy Głównej AK, w stopniu pułkownika. Po kapitulacji powstania trafił do niewoli i do stycznia 1945 roku, przebywał w Oflagu II C Woldenberg.

Powrót do ojczyzny
Po powrocie do Polski, zaangażował się w działalność konspiracyjną przeciwko władzom komunistycznym. Od maja do sierpnia 1945 roku, pełnił on funkcję zastępcy komendanta Obszaru „Południe” w Delegaturze Sił Zbrojnych pułkownika Antoniego Sanojcy. Już od listopada tego samego roku, Niepokólczycki kierował II Zarządem WiN, najpierw jako p.o. prezesa, a od stycznia 1946 roku jako prezes. Nawiązał kontakt z Rządem RP na uchodźstwie.

Aresztowanie
Został aresztowany w dniu 22 października roku 1946 w Zabrzu i poddany długiemu śledztwu. Proponowano mu współpracę z rządem komunistycznym, łącznie z awansem generalskim i odznaczenie orderem Virtuti Militari, czego jednak odmówił. Dnia 10 września 1947 roku, został w pokazowym procesie II Zarządu Głównego WiN i działaczy PSL na trzykrotną karę śmierci. Odmówił zwrócenia się o łaskę do Bolesława Bieruta, jednak karę zamieniono mu na dożywocie, a następnie na 12 lat pozbawienia wolności. Był więziony we Wronkach i Szczecinie. Został zwolniony dnia 22 grudnia 1956 roku, a następnie odmówił formalnych zabiegów o rehabilitację. Po uwolnieniu, pracował w Stowarzyszeniu Wynalazców Polskich, Spółdzielni Pracy „Technomontaż” i Spółdzielni Inwalidów i Emerytów Kolejowych w Warszawie. Do końca życia był inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa.