Jerzy Wołkowicki - Generał Brygady Wojska Polskiego

Pochodzenie
Urodził się on w majątku Proszew, w powiecie węgrowskim. Jego ojciec Tadeusz, był agronomem, a matka Maria wywodziła się z zacnej rodziny Muchlińskich. W 1901 roku, zdał maturę w gimnazjum klasycznym w mieście Grodno.

Rosyjska Marynarka Wojenna
W latach 1901–1904 był on słuchaczem Korpusu Morskiego w Petersburgu. Szybko też został wcielony do rosyjskiego wojska. Podczas narady u admirała Niebogatowa, Wołkowicki sprzeciwił się kapitulacji Floty Rosyjskiej, przed flotą japońską. Wypowiedział on znamienne słowa: ...walczyć do końca, a potem wysadzić okręt w powietrze i ratować się... Za swoją postawę został odznaczony orderem świętego Jerzego i stał się bohaterem narodowym Rosji. W latach 1914-1917 pełnił on służbę we flotylli na Dunaju, a następnie we Flocie Czarnomorskiej. Po wybuchu rewolucji bolszewickiej, opuścił on flotę i po pięciomiesięcznej wędrówce przez Syberię, dotarł do Francji.

Wojsko Polskie
W kwietniu 1918 roku, Jerzy Wołkowicki wstąpił do Armii Polskiej uformowanej we Francji i został dowódcą batalionu w 3 Pułku Strzelców Polskich. W drugiej dekadzie kwietnia 1919 roku, wraz ze swoim pułkiem przybył do Polski, gdzie nastąpiło połączenie Armii Polskiej we Francji z armią krajową. Dnia 31 lipca roku 1919, objął on stanowisko szefa Sekcji Organizacyjnej Departamentu dla Spraw Morskich. Dnia 2 lipca roku następnego, został on dowódcą Flotylli Pińskiej. Zaś dnia 1 marca 1921 roku, został wyznaczony na stanowisko szefa sztabu 1 Dywizji Litewsko - Białoruskiej. W latach 1921-1922, Wołkowicki był słuchaczem Kursu Doszkolenia warszawskiej Wyższej Szkoły Wojennej. W roku 1924, został on I oficerem sztabu Inspektora Armii Nr V we Lwowie.

Rok 1939
W sierpniu roku 1939, został on powołany do służby czynnej i wyznaczony na dowódcę Etapów Armii Prusy. W dniu 10 września generał Dąb Biernacki, wyznaczył Wołkowickiego dowódcą obwodu miasta Chełm. O świcie dnia 23 września, polska dywizja wznowiła natarcie na Tomaszów. Polskie natarcie spotkało się z kontrakcją strony niemieckiej. W tym też czasie, dywizja Wołkowickiego przestała istnieć. Dowódca, wraz z garstką żołnierzy trafił do niewoli radzieckiej.

W obozie przejściowym
Jerzy Wołkowicki, przebywał w obozie przejściowym w Putywalu, a od listopada 1939 roku, w obozie w Kozielsku. Tam znany był z tego, że dość systematycznie oddawał część swojej racji chleba młodszym oficerom. Od kwietnia do czerwca 1940 roku, przebywał w obozie Pawliszczew Bor (Juchnowo), a od czerwca 1940 do sierpnia 1941 w Griazowcu, gdzie pełnił funkcję starszego obozu. Po podpisaniu dnia 30 lipca układu Sikorski – Majski, został on zwolniony z obozu. Tym samym Jerzy Wołkowicki był jednym z dwóch generałów polskich, uratowanych od śmierci w zbrodni katyńskiej.

Jego zdaniem
Jak sam stwierdził, powodem ocalenia go od śmierci mógł być jego udział w wojnie rosyjsko-japońskiej, gdy w maju 1905 roku, po poddaniu statku Japończykom przez rosyjskiego admirała, Wołkowicki jako jedyny oficer sprzeciwił się kapitulacji okrętu. Podobno, NKWD nie chciało rozstrzelać do swojego bohatera. W dniu 20 sierpnia 1941 roku, razem z generałem Przeździeckim, wyjechał do Moskwy, gdzie objął dowództwo 6 Dywizji Piechoty Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. W maju 1942 roku, po rozformowaniu dywizji przeniesiony on został do II grupy oficerów bez przydziału.

Po wojnie osiedlił się w osiedlu polskich oficerów w Penrhors w Walii. Tam też zmarł dnia 7 stycznia 1983 roku.

Ewa Michałowska-Walkiewicz
Dziennik Polonijny
Polska