Jan Kiepura - chłopiec z Sosnowca, polski tenor i aktor

Jan Wiktor Kiepura, urodził się dnia 16 maja 1902 roku na Śląsku w Sosnowcu. Zmarł on natomiast dnia 15 sierpnia 1966 roku w Harrison koło Nowego Jorku, podczas prowadzonej przez niego rozmowy telefonicznej. Zasłynął on jako polski śpiewak operowy i niezrównany aktor. Jego żona Martha Eggert, i jego o dwa lata młodszy brat Władysław, występujący pod pseudonimem Ladis Kiepura, również tworzyli specyficzny klimat polskiej opery. Jednakże Jan, cieszył się prawdopodobnie największą międzynarodową sławą i popularnością spośród polskich śpiewaków okresu międzywojennego, odnosząc sukcesy na scenach czołowych teatrów świata, jak również w salach koncertowych i na ekranie kinowym.

Za pieniądze zarobione na międzynarodowych scenach w okresie dwudziestolecia międzywojennego, wybudował on w Krynicy-Zdroju willę Patria, kosztującą go jak na tamte czasy prawdziwą fortunę, bo aż trzy miliony dolarów. Willa, ta niejednokrotnie służyła jako miejsce nagrywania filmów, tworząc tło do ich wielu akcji.

Od 1967 roku, corocznie odbywa się w Krynicy-Zdroju Europejski Festiwal im. Jana Kiepury (dawniej Festiwal Arii i Pieśni im. Jana Kiepury), który zawsze gromadzi liczne audytorium prawdziwych koneserów śpiewu operowego i muzyki. Jan Kiepura, wystąpił w dwunastu filmach muzycznych, polskich i zagranicznych. Wśród nich warto wymienić takie z nich jak, „O czym się nie myśli” , „Neapol, śpiewające miasto”, a także „Zdobyć cię muszę”.

Ten jakże wielki i słynny tenor, najpopularniejszy gwiazdor scen operowych i operetkowych, nazwany był przez swoich fanów amantem o rozbrajającym uśmiechu i niezwykłym wdzięku.

W roku 1931, Jan Kiepura ruszył na podbój Ameryki. Odnosił on znaczące sukcesy na Broadway'u, a publiczność także oklaskiwała go w Metropolita Opera. Występował on też na scenach Wiednia, Mediolanu, Berlina, Monachium, Paryża, Buenos Aires, Brukseli, Budapesztu, Pragi, Brna, Hawany, Rio de Janeiro, Sao Paulo i w Polsce, do której tęsknił i wciąż do niej wracał. Śpiewał po angielski, niemiecku, francusku i polsku.

W książce poświęconej Janowi Kiepurze Jerzy Waldorff pisał następująco: „...dodać można bez posądzania o szowinizm, że drugiego głosu tenorowego takiej siły, pełni i blasku jak gdyby nasyconej słońcem złota w dziejach dzisiejszej wokalistyki nie było."

Jan Kiepura mimo oszałamiającej kariery, przez całe życie mówił o sobie, że jest prostym chłopakiem z Sosnowca. Jako jeden z pierwszych śpiewaków operowych potrafił nawiązać dialog z publicznością. Nigdy nie odmawiał, gdy go poproszono by zaśpiewał i tak na przykład śpiewał on na ulicy, z dachu taksówki, balkonu czy też czynił to na schodach gmachów operowych. Kiepura z każdą publicznością umiał porozumieć się jej językiem, co powodowało, że pod tym względem wyprzedził on swój czas. Talent Kiepury był czymś niezwykłym.

Ten wspaniały śpiewak, zdobył w XX wieku, olbrzymią popularność na całym świecie, a jest ona udziałem niewielu Polaków i niewielu artystów. W osobie Jana Kiepury zbiegły się cechy niezwykłe, takie jak niepowtarzalny głos, wielka muzykalność oraz nieskrępowane poczucie własnej wartości. Jan Kiepura, to prawdziwy obywatel świata i patriota. Ciągle pamiętał ukochany kraj i rodzinne miasto, z którego wyruszył na podbój najznamienitszych scen świata.

Tyś w Sosnowcu się urodził
Choć zna cię świat cały
Mówisz, żeś jest zwykły człowiek
Choć dla mnie nie mały
Kto jak ty po świecie śpiewa
Arie i opery
Tyś jest Polak, Wielki Człowiek w blasku swej kariery... 1941 rok

Demonstrował on swą polskość w wielu drobiazgach. Przy lada okazji podkreślał, że nosi polskie buty, zapraszał na polski obiad, a także ślub z Martą Eggerth wziął w Polsce. Hojnie wspomagał on swoją rodzinę, przyjaciół, młodych i zdolnych artystów. Wiele też koncertował na cele charytatywne. Również po wojnie dawał liczne koncerty, z których dochód szedł na rzecz kraju.

Stale mieszkając za granicą, podkreślał swoje związki z Polską i kiedy tutaj przyjechał po wojnie, był przyjmowany bardzo entuzjastycznie. Sercem był cały czas w kraju swego dzieciństwa, tutaj także pragnął być pochowany. Ostatnia wola artysty została spełniona. Spoczywa on na warszawskich Powązkach.

Kiepura w rodzinnym mieście ma swoją ulicę, jego imię noszą dwie szkoły oraz klub, gdzie zgromadzono wiele pamiątek po mistrzu Janie. Szereg eksponatów ofiarowała Marta Eggerth Kiepura, żona śpiewaka. Dzięki temu Sosnowiec może poszczycić się największym zbiorem pamiątek po wspaniałym śpiewaku.

O mistrzu Janie w roku jego setnych urodzin pamiętało nie tylko jego miasto Sosnowiec, lecz czciła tę rocznicę cała Polska i świat. W Sosnowcu stanął pierwszy w Polsce i na świecie, pomnik Jana Kiepury autorstwa Tadeusza Markiewicza i Gabriela Karwowskiego z Warszawy. Motto, które widnieje na cokole monumentu, cudownie charakteryzuje życie i twórczość „Chłopaka z Sosnowca".

Ewa Michałowska-Walkiewicz
Dziennik Polonijny
Polska