Jan Brożek - Matematyk i wynalazca

Życiorys

Urodził się w rodzinie mieszczańskiej. W roku 1604, rozpoczął on naukę na wydziale filozoficznym Akademii Krakowskiej. Uzyskał również doktorat z medycyny na uniwersytecie w Padwie W swych pracach zajmował się on głównie teorią liczb, geometrią, a także i medycyną. Brożek był wielkim zwolennikiem teorii kopernikowskiej.

Arytmetyka w pigułce

W roku 1620, Jan Brożek wydał podręcznik arytmetyczny, zatytułowany Arithmetica integrorum. Już pięć lat później, dzieło to zostało opublikowane jako jedno z najwybitniejszych jego dzieł matematycznych, w których to autor wynalazł i opracował metody skrótowego liczenia i pracy na liczbach pierwszych.

Autor Gratisu

Jan Brożek, napisał także dzieło typowo polonistyczne, noszące tytuł Gratis, a skonstruowane było ono w postaci satyrycznego dialogu, skierowanego przeciw zakonowi jezuitów, wypierającego prawdziwą wiarę w Jezusa. W roku 1638, Brożek wydał dzieło pod tytułem Apologia pro Aristotele et Euclide, jako wybitne dzieło humanistyczne, epoki odrodzenia. Był pierwszym biografem Mikołaja Kopernika, a dodatkowo zebrał on sporo pamiątek po nim.

Przede wszystkim wiedza

Naukę postrzegał kompleksowo; jego uzdolnienia interdyscyplinarne objawiały się nieraz w zaskakujący sposób. Brożek opracował wyjaśnienie, dlaczego pszczoły budują plastry, złożone z sześciokątnych komórek. Otóż według tego polskiego uczonego, aby pokryć płaszczyznę wielokątami foremnymi, należy zestawić sześć trójkątów równobocznych albo cztery kwadraty czy też trzy sześciokąty foremne. Ponieważ przy tych samych obwodach sześciokąt ma największą powierzchnię, stąd komórka sześciokątna ma największą objętość przy najmniejszym zużyciu materiału (wosku). Zajmował się on również liczbami zaprzyjaźnionymi, a także rozwiązał on problem izoperymetryczny.

Jako fundator

Ustanowił on na rzecz Akademii Krakowskiej dwie fundacje na zakup książek matematycznych oraz na zakup przyrządów astronomicznych. Przekazał też uczelni swoją bibliotekę, a także najstarszy zachowany do dzisiejszych czasów globus, na którym zaznaczono Amerykę. Nosi on miano globusa Jagiellońskiego.


Ewa Michałowska-Walkiewicz
ewalkiewicz@wp.pl