Karol Marcinkowski - Lekarz z Wielkopolski

Mieszkając w Poznaniu, w roku 1817 zdał on maturę, w Gimnazjum świętej Marii Magdaleny, co utorowało mu drogę na studia medyczne w Berlinie. W okresie studiów, należał on do tajnej organizacji „Polonia”, która głosiła hasła republikańskie. Gdy stowarzyszenie to zostało wykryte, Marcinkowskiego aresztowano i skazano na karę rocznego więzienia, którą odbył w twierdzy Wisłoujście. Po zwolnieniu z więzienia, kontynuował on studia, które ukończył w roku 1823, w stopniu doktora medycyny.

Następnie Karol Marcinkowski powrócił do Poznania, gdzie pracował w szpitalu miejskim i prowadził prywatną praktykę z zakresu chirurgii i ginekologii. Gdy w roku 1830 wybuchło w Warszawie powstanie listopadowe, Karol wyjeżdża, by wziąć w nim udział. Początkowo służył on w kawalerii, a po krótkim czasie został lekarzem sztabowym. Trafił do oddziału dowodzonego przez generała Dezyderego Chłapowskiego.

Po kapitulacji polskich oddziałów powstańczych, Marcinkowski został internowany w Prusach Wschodnich, gdzie brał on udział w zwalczaniu epidemii cholery.

Stamtąd uciekł do Wielkiej Brytanii, a później do Francji. Podczas pobytu w Paryżu, spotykał się on tam z popowstańczą emigracją jak i tamtejszymi środowiskami medycznymi. Szybko się on dal poznać jako specjalista w zwalczaniu chorób zakaźnych. Toteż w roku 1833, Francuska Akademia Nauk przyznała mu złoty medal za rozprawę o cholerze.
Rok później, Karol Marcinkowski postanowił wrócić do kraju, jednak po przekroczeniu granicy został aresztowany i skazany na pobyt w twierdzy świdnickiej za udział w powstaniu.

Zwolniono go dopiero po trzech latach, w wyniku starań mieszkańców i władz Poznania zarówno polskich jak i niemieckich, w którym wybuchła wówczas epidemia cholery. Od tego momentu oprócz praktyki lekarskiej i działalności filantropijnej, zaangażował się w pracę na rzecz społeczeństwa. Do najbardziej znanych jego działań należy inicjatywa powołania Spółki Akcyjnej Bazar, a także założenie Poznańskiego Towarzystwa Pomocy Naukowej.:

Był on też radnym miejskim, który starał się o powstanie stałego polskiego teatru miejskiego. Zajmował się również problemem poprawy sytuacji materialnej i zdrowotnej biedoty miejskiej. Ludzi biednych leczył za darmo, kupując im nawet potrzebne leki. W ostatnich latach życia otoczony był powszechnym szacunkiem zarówno ze strony władz, jak i rodaków, nazywających go „Doktorem Marcinem".

Jego doświadczenia powstańcze i liberalne sprawiły, że stał się on orędownikiem pracy organicznej i walki o wolność metodami politycznymi i ekonomicznymi.

Zmarł on w Dąbrówce Ludomskiej, dlatego też pochowano go na nieistniejącym już dziś cmentarzu świętomarcińskim. Po likwidacji tego cmentarza, jego szczątki trafiły do kościoła świętego Wojciecha w Poznaniu. 

EWA MICHAŁOWSKA WALKIEWICZ