Historia Małego Rycerza

Postać Michała Wołodyjowskiego, była wzorowana na autentycznej postaci historycznej pułkownika Jerzego Wołodyjowskiego. W pierwszej części trylogii sienkiewiczowskiej, Wołodyjowski wraz z Janem Skrzetuskim służy w wojskach książęcych, które są pod komendą Jeremiego Wiśniowieckiego. Bohatersko dowodzi on dragonią, podczas oblężenia Zbaraża, a przede wszystkim wychodzi zwycięsko z pojedynku z Jurko Bohunem. W drugiej części trylogii, Michał Wołodyjowski jest doświadczonym żołnierzem kreowanym na fantastycznego szermierza.

Początkowo wierny hetmanowi Januszowi Radziwiłłowi, lecz tuż po ujawnieniu jego zdrady wobec ojczyzny, odmawia mu żołnierskiego posłuszeństwa. Z godnością znosi on niewolę radziwiłlowską, z której niebawem udaje mu się uciec. Jedną z jego wielu miłości, była Anula Borzobohata-Krasieńska. Kiedy wreszcie uzyskał pozwolenie na ślub, dziewczyna niespodziewanie zmarła. Nieszczęśliwy pan Michał zaszywa się w klasztorze Kamedułów, skąd jego przyjaciel Onufry Zagłoba, sprytnie go wydostaje.

Mały Rycerz znalazł wreszcie dziewczynę, która go pokochała, a była to panna  Barbara Jeziorkowska, z którą udało mu się wziąć ślub. Po poddaniu twierdzy w Kamieńcu Podolskim, Wołodyjowski wraz ze swym przyjacielem Ketlingiem, dotrzymując złożonych ślubów, i wysadza zamek w powietrze. Sienkiewicz wykreował Małego Rycerza na wzór polskiego Sarmaty, czyli cnotliwego, odważnego, gotowego do poświęceń dla dobra ojczyzny człowieka..

W literaturze, odnajdujemy go jako człowieka drobnej postury. Ale przede wszystkim jest to prawy Polak, patriota, dzielny rycerz, odważny i karny. Mistrz w pojedynkach szermierczych, szczególnie w prowadzeniu walk podjazdowych, niezrównany dowódca. Zwano go ,,pierwszą szablą Rzeczpospolitej”. Jego odwaga i waleczność znane były w całym kraju.

Jego wrodzona dobroć, łagodność i życzliwość, pomagają mu w zdobywaniu przyjaciół. Bohater ten, znajduje uznanie wiernego czciciela polskiej literatury i oczywiście historii.

EWA MICHAŁOWSKA WALKIEWICZ