Antoni Chruściel - Monter, historia prawdziwego bohatera

Od 1909 roku, Antoni Chruściel działał w tajnym skautingu na terenia miasta Jarosław. W 1914 roku, ukończył on z wyróżnieniem gimnazjum w Jarosławiu, po czym już w sierpniu wstąpił do Legionu Wschodniego Cesarsko Królewskiej Armii. Po ukończeniu szkoły oficerskiej, dowodził kompanią 90 Pułku Piechoty z Jarosławia.

Od grudnia 1918 roku, kiedy to zakończyła się I wojna światowa, Antoni Chruściel znajdował się w Wojsku Polskim, na różnych szczeblach dowódczych. Jednocześnie studiował prawo na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W październiku 1923 roku, Chruściel przeniesiony został do Korpusu Kadetów, gdzie objął dowództwo.

W maju 1927 roku, mianowany on został dowódcą II batalionu Strzelców Podhalańskich w Stryju. Z dniem 1 września 1931 roku, po ukończeniu szkoły i uzyskaniu dyplomu oficerskiego przeniesiony został do Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. W styczniu 1937 roku, Chruściel rozpoczął staż na stanowisku zastępcy dowódcy 40 Pułku Piechoty. Na czele 82 pułku Syberyjskiego Strzelców walczył w wojnie obronnej 1939 roku.

Po kapitulacji Twierdzy Modlin, dostał się do niewoli niemieckiej i został osadzony w obozie przejściowym w Działdowie. Po zwolnieniu go z obozu, Antoni Chruściel działał w konspiracji, jako szef Wydziału III taktyczno-wyszkoleniowego. A już po roku, pracował jako szef komendantury Okręgu Warszawa Miasto. 

W powstaniu warszawskim, które rozpoczęło się dnia 1 sierpnia 1944 roku, był on faktycznym dowódcą całości sił powstańczych. Podczas jego trwania używał pseudonimu Monter. Od 20 września 1944 roku, dowodził Warszawskim Korpusem AK. Za udział w powstaniu, został on awansowany rozkazem generała Kazimierza Sosnkowskiego do stopnia generała brygady. Po kapitulacji powstania, Chruściel dostał się do Oflagu XIII D Nürnberg-Langwasser, gdzie doczekał końca wojny.

Po zakończeniu działań wojennych, pozostał na stałe w Londynie. Pracował tam jako, szef sztabu Komisji Likwidacyjnej. W roku 1946, uchwałą Polskiego Rządu Jedności, został on pozbawiony polskiego obywatelstwa. W 1956 roku, Antoni Chruściel, przeniósł się do Waszyngtonu, gdzie do śmierci pracował jako tłumacz i radca prawny. Zmarł w dniu 30 listopada 1960 roku. Z inicjatywy Polonii amerykańskiej jego szczątki przeniesione zostały do sanktuarium w Doylestown w Pensylwanii, zwanej Amerykańską Częstochową.

|Dnia 28 lipca 2004 roku, w 60 rocznicę powstania warszawskiego urny z prochami generała i jego małżonki Walerii zostały uroczyście sprowadzone do Polski i złożone w katedrze polowej Wojska Polskiego w Warszawie.


EWA MICHAŁOWSKA WALKIEWICZ