Józef Klemens Piłsudski - Ten, który dał nam wolność

Ojciec jego również Józef, był podczas powstania styczniowego komisarzem Rządu Narodowego na powiat rosieński. Matka jego Maria z Billewiczów, pochodziła ze znanego rodu szlacheckiego. Po stłumieniu powstania w 1863 roku, uchodząc przed prześladowaniem ze strony Rosjan, Józef Piłsudski ojciec uciekł ze swą żoną na Litwę, gdzie kilkakrotnie zmieniał miejsce pobytu. Jako nowy właściciel majątku Zułów pod Wilnem, Józef Piłsudski postawił na uprzemysłowienie swojego majątku. Wzniósł również nowy dwór,, gdzie urodził się mały Józef.
 
Maria Piłsudska, wychowywała swoje dzieci w duchu głęboko patriotycznym, dbała też o ich gruntowne wykształcenie. W lipcu 1875 roku, w Zułowie wybuchł wielki pożar, który strawił niemal wszystko. Dla rodziny Piłsudskich, nie był to kres dobrobytu. Próby podźwignięcia majątku, kolejne pożyczki i kredyty nie przyniosły żądanych efektów. Rodzina z dziećmi zmuszona została opuścić dwór i zamieszkała w skromnych warunkach w Wilnie. W mieście tym, Józef, wraz z bratem Bronisławem, rozpoczął naukę w I Gimnazjum wileńskim, gdzie poddawano ich rusyfikacji.
 
We wrześniu 1884 roku, zmarła ciężko chora Maria Piłsudska. Rok później Józef zdał maturę, a już jesienią rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Charkowskim. Tam zaczął działalność konspiracyjną w niepodległościowych organizacjach studenckich. Po zaliczeniu I roku, próbował przenieść się wiosną 1886 roku, na uniwersytet w Dorpacie, jednak tam odmówiono mu przyjęcia z powodu jego działalności opozycyjnej.

Dnia 22 marca 1887 roku, Józef Piłsudski został aresztowany pod zarzutem udziału w spisku na życie carai. Chociaż Józefa potraktowano jako świadka w procesie spiskowców, to jednak został on skazany na pięcioletnie zesłanie w głąb Rosji. W miejsce zesłania, Piłsudski dotarł 23 grudnia 1887 roku, a przebywał w nim do lipca 1890 roku. Spotkał tam innych Polaków, byłych powstańców styczniowych. Do Wilna Piłsudski powrócił dnia 1 lipca 1892 roku. Tam wstąpił do ruchu socjalistycznego, będąc początkowo wileńskim korespondentem czasopisma konspiracyjnego Przedświt.
 
W 1899 roku, Piłsudski ożenił się z Marią Juszkiewiczową działaczką PPS, nazywaną przez członków partii Piękną Panią. Juszkiewiczowa należała do kościoła ewangelicko-augsburskiego, toteż w celu zawarcia małżeństwa Piłsudski zmienił wyznanie. Przeszedł na protestantyzm, by ślub odbył się dnia 15 lipca 1899 roku.
 
Małżonkowie przeprowadzili się do Łodzi, gdzie Piłsudski podający się za prawnika prowadził umieszczoną na I piętrze jego domu, tajną drukarnię Robotnika. W nocy z 21 na 22 lutego 1900 roku, po zdekonspirowaniu wydawnictwa, Piłsudski został ponownie aresztowany i osadzony w X pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Po odzyskaniu wolności, zmuszony był do wyjazdu za granicę.
  
Po krótkim pobycie w Londynie, Piłsudski w krótkim czasie rozpoczął zdecydowane działania, mające na celu naprawę sytuacji i zradykalizowanie działań organizacji spiskowej. W czerwcu 1908 roku, działacze organizacji bojowej z inicjatywy Józefa Piłsudskiego i Kazimierza Sosnkowskiego, powołali tajny Związek Polskiej Walki Czynnej.

Dwa lata po utworzeniu takiego związku, władze austriackie zezwoliły na szkolenie wojskowe polskiej młodzieży. Ale oprócz tego, polska młodzież uczyła się tam patriotyzmu i obrony dla spraw swojego kraju. We Lwowie utworzono z inicjatywy Piłsudskiego Związek Strzelecki, zaś w Krakowie, Towarzystwo Strzelec. Młodzież, która w tych szkołach pobierała nauki, otrzymała wychowanie w duchu patriotycznym i bojowym. Na początku I wojny światowej, w podkrakowskiej miejscowości Oleandry, Piłsudski sformował polski oddział I Kompani Kadrowej, w której skład weszła szkolona w Strzelcu młodzież. 
 
Latem 1914 roku, Austriacy zgodzili się na powołanie w Galicji, Legionów Polskich. Pułk Strzelców pod dowództwem Józefa Piłsudskiego skierowano pod Nowy Korczyn i pod Opatów. W grudniu, pułk Strzelców przekształcono w I Brygadę Legionów Polskich. Na początku 1915 roku, powstała również II Brygada Legionów pod dowództwem Józefa Hallera i ze względu na miejsce jej uformowania, nosiła nazwę Karpackiej. Pod koniec 1915 roku, Legiony Polskie liczyły już ponad 20 tysięcy żołnierzy. Gdy w Rosji wybuchła rewolucja, dla Piłsudskiego nie stanowiła ona większego już zagrożenia. Po woli, zaczęły klarować się losy I wojny światowej oraz naszej niepodległości.
 
Mimo, że trwały jeszcze działania wojenne, Piłsudski został aresztowany i dnia 22 lipca 1917 roku, przewieziono go do więzienia w Gdańsku skąd trafił do Magdeburga. Po kilku miesiącach dołączył do niego Kazimierz Sosnkowski. Kiedy w Niemczech wybuchła rewolucja listopadowa, w magdeburskiej twierdzy zjawili się dwaj oficerowie niemieccy, którzy przewieźli Komendanta i Sosnkowskiego do Berlina, a potem do Warszawy. Dnia 14 listopada 1918 roku, Rada Regencyjna zakończyła swoją działalność, przekazując w ręce Komendanta swe obowiązki cywilne i wojskowe. Tak więc, oficjalnie tego dnia zakończyła się I wojna światowa, a na arenie państw europejskich, znów pojawiło się państwo polskie.
 
Mówiąc o osobie Józefa Piłsudskiego, nie można pominąć faktu jego udziału w bitwie warszawskiej. Bitwa ta, miała miejsce w sierpniu 1920 roku. Brały w niej udział broniące stolicy przed nacierającymi bolszewikami oddziały wojska polskiego. Jej najważniejsza potyczka była stoczona w dniu 15 sierpnia. Pomysłodawcą planu prowadzenia bitwy warszawskiej był generał Tadeusz Rozwadowski. Głównym zaś jego wykonawcą, był marszałek Józef Piłsudski.  Prawe skrzydło polskiego natarcia osłaniała, 3 Dywizja Piechoty Legionów Polskich. Powodowało to, że wojska radzieckie zostały związane energicznym zwrotem zaczepnym sił polskich, wspartych czołgami, kawalerią konną i oddziałami opancerzonymi. W tym samym czasie reszta wojsk polskich przeszła do kontrofensywy na całej długości frontu. Armia generała Sikorskiego uderzająca znad Wkry, rozbiła XV i III armię bolszewicką. Wskutek braku łączności z dowództwem i totalnego zmęczenia żołnierzy, większa część wojsk sowieckich przeszła do nieskoordynowanego odwrotu. Część sił bolszewickich, nie mogąc się przebić na wschód, przekroczyła granicę niemiecką gdzie została internowana.
 
Lata powojenne, również nie były łatwe dla naszego marszałka. W 1926 roku, po odrzuceniu przez prezydenta Wojciechowskiego propozycji utworzenia rządu ze Skrzyńskim jako premierem, Józef Piłsudski dokonał zamachu wojskowego, znanego jako przewrót majowy. Odrzucił on proponowaną mu prezydenturę, a w nowym rządzie formalnie sprawował funkcję ministra wojny i generalnego inspektora sił zbrojnych. Dążył do stworzenia systemu bezpieczeństwa państwa poprzez zawarcie dwustronnych umów o nieagresji z ZSRR i z Niemcami. Szukał też Piłsudski możliwości zawarcia trwałych sojuszy z Francją i Anglią. W 1932 roku, z uwagi na pogarszający się stan jego zdrowia prowadzenie polityki zagranicznej powierzył Józefowi Beckowi, a sprawy wewnątrz krajowe Władysławowi Sławkowi. Wycofany z polityki, bacznie ją obserwował, nie ingerując w nią już nigdy. Zmarł 12 maja 1935 roku w stolicy kraju, który tak bardzo on ukochał, a trumna z jego zwłokami spoczęła w jednej z wawelskich krypt. 



EWA MICHAŁOWSKA WALKIEWICZ.