Klementyna Maria Teresa z Czartoryskich Sanguszkowa - nazywano ją współczesną Penelopą

Pochodzenie

Była ona córką Józefa Klemensa Czartoryskiego oraz Doroty Barbary Jabłonowskiej. W roku 1795, wyjechała ona wraz z ojcem do Saksonii, gdzie w dniu 26 czerwca 1798 roku wyszła za mąż za Eustachego Erazma Sanguszkę. Z nim to miała córkę Dorotę, a także dwóch synów Romana i Władysława Hieronima.

Powrót do kraju

W 1810 roku, na stałe wróciła do kraju. W tym też czasie jej mąż wyjechał na Wołyń bez porozumienia z ówczesnym rządem Księstwa Warszawskiego. Z tego też powodu został on oskarżony o dezercję. Mądra pani Klementyna, podjęła korespondencję z władzami wyjaśniając postępowanie męża. Fakt ten złagodził skutki politycznej i towarzyskiej izolacji Sanguszków. Od roku 1813, Klementyna osiadła w Sławucie, całkowicie poświęcając czas urządzeniu rodowej rezydencji oraz założeniu biblioteki. W niej to szczególną podstawą stał się księgozbiór odziedziczony po ojcu. Warto jest wiedzieć, iż na krótko przed śmiercią pani Sanguszkowej, biblioteka liczyła 6 tysięcy tomów.

Erygowanie kościoła

Po nagłej śmierci córki Doroty, Klementyna wzniosła dla jej upamiętnienia kościół pod wezwaniem świętej Doroty w Sławucie. Kłopoty rodzinne osiągnęły w życiu pani Sanguszkowej swoje apogeum. Udało jej się zapobiec skonfiskowaniu rodzinnego majątku za udział syna Romana w powstaniu listopadowym. Czyniła ona także szczególne starania o zwolnienie syna z zesłania, wykorzystując w tym celu dawną znajomość z Karoliną Hohenzollern, która już w tym czasie była cesarzową Aleksandrą.

Opowieści Romana po powrocie z zesłania

...Z Kijowa wyjechał we własnym powozie. Lecz gdy dojechał do Orła, nadszedł rozkaz cara, że dalszą drogę ma ją zesłańcy odbyć pieszo. Zakuto ich w kajdany i zaczęto prowadzić w nieznane. Już jednak z Kaługi rozpoczęła się podróż na Sybir Kaługi podróżował w „lichym wózku”. W liście do rodziny pisał, że wszystkie te cierpienia znosimy z honorem i za honor. Musimy poddać się losowi w zupełności i wypić kielich z całą goryczą”….

Pamiętnik Klementyny

W latach 1832-1835, pani Sanguszkowa spisała pamiętnik, który został opublikowany drukiem w 1927 roku. W 1837 roku, poważnie zachorowała leczyła się wówczas u znanego lekarza Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Po śmierci męża, która nastąpiła w roku 1844, osiemnastowieczna Penelopa zamieszkała w pałacu Sanguszków w Gumniskach, gdzie prowadziła działalność charytatywną.