Zofia Stryjeńska - polska malarka i graficzka

W okresie międzywojnia

Była najbardziej znaną polską artystką plastykiem, doby dwudziestolecia międzywojennego. Od dziecka dużo rysowała. Jako młoda dziewczyna została współpracowniczką pism ilustrowanych takich jak „Rola” i „Głosu Ludu”. W 1909 roku, rozpoczęła naukę w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych dla Kobiet Marii Niedzielskiej. W 1910 roku, wyjechała wraz z ojcem w podróż przez Austro- Węgry do Włoch, podczas której zwiedziła galerie i muzea.

Studia Malarskie

W dniu 1 października 1911 roku, podając się za mężczyznę Tadeusza Grzymałę Lubańskiego, rozpoczęła studia malarskie w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium, ponieważ mogli studiować tam jedynie mężczyźni. Po roku, rozpoznana przez kolegów, opuściła Monachium i wróciła do Krakowa, gdzie podjęła intensywną twórczość malarską i literacką.

Na łamach „Czasu”

W maju 1913 roku, na łamach „Czasu” krytyk sztuki Jerzy Warchałowski, opisał obszernie dokonania Zofii Lubańskiej i tym samym wylansował młodą artystkę. W tym czasie weszła do środowiska inteligencji i cyganerii krakowskiej. Dnia 4 listopada 1916 roku, Zofia wzięła cichy ślub z architektem, miłośnikiem polskich gór Karolem Stryjeńskim. Miała z nim trójkę dzieci: córkę Magdę i bliźniaków Jacka i Jana. Stryjeński wprowadził żonę w środowisko swoich przyjaciół, artystów i przedstawicieli świata literatury.

Lata w Zakopanem

W latach 1921–1927 mieszkała w Zakopanem, gdzie jej mąż w 1922 roku, objął stanowisko dyrektora Państwowej Szkoły Przemysłu Drzewnego. Okres ten, początkowo szczęśliwy i twórczo bardzo obfity, z biegiem lat przyniósł coraz to poważniejsze nieporozumienia z Karolem, a wreszcie otwarty konflikt, zakończony rozwodem w 1927 roku. Po rozwodzie, Zofia przeniosła się do Warszawy, gdzie w 1929 roku poślubiła aktora Artura Sochę. I ten związek okazał się nieszczęśliwy, a malarka zapracowywała się, by w okresie kryzysu ekonomicznego utrzymać siebie, dzieci i stroniącego od pracy męża.

Tuż przed wybuchem II wojny światowej

Połowa lat 30. była dla artystki trudnym okresem, w którym nie otrzymywała zamówień. Stryjeńska nie umiała i nie chciała zabiegać o uznanie. Doprowadzona brakiem pieniędzy do rozpaczy, sprzedała kilka obrazów lichwiarzom. Dopiero w 1938 roku, otrzymała kilka zamówień z polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Wzięła też udział w dekoracji wnętrz polskich statków pasażerskich takich jak MS Batory i MS Piłsudski. Wykonała również dekorację sali w cukierni E. Wedla w Warszawie. Znowu też zaczęto kupować jej obrazy o tematyce słowiańskiej i historycznej.

Okupacja niemiecka

Okupację artystka spędziła w Krakowie. Gdy na początku 1945 roku, do miasta wkroczyli Rosjanie, Stryjeńska podjęła decyzję o wyjeździe z Polski. Po długich perypetiach dotarła do Szwajcarii. Tam już była jej córka, a później trafili też obaj synowie. Usiłowała wyjechać do Stanów Zjednoczonych, lecz zawsze odmawiano jej prośbom o wizę.

W Genewie

Żyła w Genewie, nadzwyczaj skromnie, odmawiając przyjęcia pomocy nawet swoim synom. Uczuciowo związana z Polską i polską kulturą, nie potrafiła się odnaleźć w obcym kraju.