Home
STYL ŻYCIA
Trochę historii

Franciszek Ksawery Dmochowski - działacz polityczny i literat

Ewa Michałowska-Walkiewicz 05 grudnia, 2019

Franciszek Dmochowski, pieczętujący się herbem Pobóg z przydomkiem Warda, urodził się dnia 2 grudnia 1762 roku na Podlasiu. Zmarł on natomiast, w dniu 20 czerwca 1808 roku na Kujawach. Zasłynął on jako działacz polityczny, publicysta, teoretyk literatury klasycystycznej w Polsce, poeta i tłumacz.

Pochodzenie
Urodził się w miejscowości Oprawczyki na Podlasiu, w rodzinie drobnej szlachty polskiej herbu Pobóg. Franciszek Ksawery, był ojcem pisarza i wydawcy Franciszka Salezego Dmochowskiego.

Nauki w Drohiczynie
Uczęszczał on do szkół prowadzonych przez jezuitów w Drohiczynie. Z biegiem lat, nauki pobierał w Podolińcu na Spiszu. Po ukończeniu nowicjatu w 1778 roku, Franciszek został przyjęty do pijarów. Uczył on od roku 1783 w szkołach pijarskich w Radomiu, a w roku 1785 został przeniesiony do Warszawy, na stanowisko podprefekta. W latach 1786–1787 wykładał on łacinę, w kolegium w Łomży oraz w Radomiu. W tym okresie bezskutecznie zabiegał on o katedrę literatury w Szkole Głównej Koronnej. W roku 1789 został nauczycielem w Szkole Wydziałowej w Warszawie.

Protekcja Hugona Kołłątaja
Dzięki H. Kołłątajowi, Dmochowski uzyskał zwolnienie ze ślubów zakonnych. Należał do Kuźnicy Kołłatajowskiej i Towarzystwa Krytycznego. Był on bliskim współpracownikiem i sekretarzem Hugona Kołłątaja. Podczas rządów konfederacji targowickiej, Dmochowski wyjechał za Kołłątajem do Saksonii. Tam też współtworzył kampanię publicystyczną przeciwko Targowicy.

Rok 1794
W czasie powstania kościuszkowskiego, Franciszek Dmochowski porzucił stan duchowny i został członkiem rady Najwyższej Narodowej. Jako kierownik Wydziału Instrukcji Rady Najwyższej Narodowej, rozpoczął wydawanie Gazety Rządowej, która była oficjalnym organem powstańców. Po upadku powstania, Franciszek Dmochowski przewodniczył Deputacji Polskiej w Paryżu. W roku 1800 wrócił do kraju, organizował Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Zmarł pod Błoniem w czasie podróży do swojej posiadłości ziemskiej na Kujawach.

Przede wszystkim poeta i literat
Zapisał się on w polskiej historii literatury, jako autor pierwszej polskiej poetyki. Współredagował Gazetę Wolną Warszawską i Gazetę Rządową. Tłumaczył dzieła Homera i wielu poetów francuskich.