Bolesław Leśmian - poeta przełomu czasów

Poeta przełomu czasów 

Bolesław Leśmian, urodził się w Warszawie, w dniu 22 stycznia 1877 roku. Nie wiadomo z jakich przyczyn, sam poeta podawał rok 1878, jako rok swoich urodzin, natomiast jego płyta nagrobna z powązkowskiego cmentarza, sporządzona przez Jana Brzechwę (bliskiego krewnego poety), podaje rok 1879, za datę jego przyjścia na świat. Właściwe nazwisko poety, brzmiało Lesman. Zmienione zostało najprawdopodobniej za radą Antoniego Langego, poety, nowelisty i krytyka i jednoczesnego wuja poety.

Rodzina poety

Rodzice tegoż niezrównanego literata, Józef Lesman i Emma z Sunderlandów, należeli do inteligencji pochodzenia żydowskiego. W latach szkolnych Leśmian przebywał w Kijowie, gdzie ukończył gimnazjum klasyczne i wydział prawa Uniwersytetu Świętego Kazimierza. W Kijowie także uczestniczył w życiu artystycznym tamtejszej Polonii, był on z tego względu niejednokrotnie zatrzymywany przez policję carską, za swoje wystąpienia artystyczne i patriotyczne. W tym też czasie, powstał jego wiersz pod tytułem „ Ballada o dumnym rycerzu”.

BALLADA O DUMNYM RYCERZU 

Poezja pisana po rosyjsku

Z tym też okresem, wiąże się poezja Leśmiana pisana po rosyjsku. Należy tu wspomnieć poemat „Pieśni przemądrej Wasylisy”oraz cykl poetycki „Księżycowe upojenia”, a także utwory drukowane w moskiewskich pismach takich jak Zołotoje runo i Wjesy. W latach 1901 -1902, Leśmian przebywał w Warszawie, zaś w roku 1903 wyruszył on w podróż artystyczną przez Niemcy do Francji. Właśnie w Paryżu, ożenił się z malarką Zofią Chylińską, z którą miał dwie córki: Marię Ludwikę i Wandę. Tutaj powstał jego wiersz poświęcony jego uwielbieniu dla płci niewieściej i wiosny, jego umiłowanej pory roku. 

ZMORY WIOSENNE

W toku przyjaźni 

W pierwszym okresie twórczości, Leśmian był zaprzyjaźniony z propagatorem ideologii modernizmu Zenonem Przesmyckim, dzięki niemu właśnie publikował on swoje poetyckie teksty na łamach redagowanego przezeń luksusowego pisma Chimera. W roku 1912, ukazuje się poemat Leśmiana, pod tytułem Sad rozstajny, który jednak nie wzbudził większego zainteresowania czytelników, ani też krytyków literackich. W roku 1911, Bolesław Leśmian był reżyserem i współzałożycielem eksperymentalnego Teatru Artystycznego w Warszawie. W okresie poprzedzającym wybuch pierwszej wojny światowej, poeta przygotowuje oryginalne opracowania legend wschodnich, zebranych w tomie Klechdy sezamowe wydane w  1913 roku, opracowuje on także Przygody Sindbada Żeglarza oraz tłumaczy Opowieści nadzwyczajne Edgara Allana Poe. Przebywając w Cannes, pisze on oparte na rodzimym folklorze Klechdy polskie, które jednak nie zostały przyjęte przez wydawcę Jakuba Mortkowicza. W czasie wojny, Bolesław Leśmian mieszkał w Łodzi, gdzie był kierownikiem literackim Teatru Polskiego. Tu powstały jego kolejne warte szczególnej uwagi wiersze.

O ZMIERZCHU

TOAST ŚWIĘTOKRADZKI 

W wolnej Polsce

Po zakończeniu wojny, ten wielki polski poeta, otrzymuje w roku 1918 notariat w Hrubieszowie, a w roku 1922 przenosi się on do Zamościa. W Hrubieszowie, Leśmian przygotowuje do druku poemat zatytułowany Łąka, a w Zamościu natomiast kończy następny zbiór wierszy pod tytułem Napój cienisty, który zostanie dopiero wydany w roku 1936. Dopiero w roku 1933, Leśmian został mianowany na członka ówczesnej Polskiej Akademii Literatury, pojawiło się od tego momentu szersze zainteresowanie twórczością tego - do tej pory - prowincjonalnego poety. Miano to uzyskał po tym, jak obiegł kraj jego wiersz Głuchoniema, opiewający kaleką dziewczynę wiejską.

GŁUCHONIEMA

Gdy bieda ….zawita

Jednak jego powodzeniom na terenie życia artystycznego, towarzyszyło równoczesne znaczne pogorszenie się sytuacji materialnej poety. Było to spowodowane nieuczciwością pracującego w kancelarii Leśmiana sekretarza, który to systematycznie defraudował spore sumy przeznaczone na opłaty skarbowe. Dzięki pomocy przyjaciół, Leśmian uniknął procesu i odpowiedzialności karnej, ale poważne długi finansowe ciążyły nad jego całym ostatnim, warszawskim okresem życia. Leśmian umiera na serce w Warszawie, w dniu 7 listopada 1937 roku. Utwory wydane pośmiertnie, zebrane w tomie pod tytułem Dziejba leśna, definitywnie już utrwaliły opinię o wyjątkowości jego poezji na piedestale literatury polskiej. Kolejne publikacje utworów Leśmiana, wzbudzały coraz większe zainteresowanie, by ostatecznie w roku 1958 Leśmian został określony przez Jacka Trznadla, autora jego pierwszej monografii mianem największego poety polskiego.

Ewa Michałowska-Walkiewicz
Dziennik Polonijny
Polska