Home
STYL ŻYCIA
Trochę historii

Jędrzej Wala Starszy - przewodnik tatrzański

Ewa Michałowska-Walkiewicz 14 lipca, 2018

Jędrzej Wala, urodził się dnia 15 lipca 1820 roku w Zakopanem. Zmarł on natomiast w dniu 29 stycznia 1896 roku również w Zakopanem. Zapisał się on w naszej historii jako przewodnik tatrzański, był on także ojcem Jędrzeja Wali Młodszego.

Poznając Tatry
Tatry poznał on jako kłusownik. Przewodnictwem zajął się po 1850 roku, szybko stając się obok Macieja Sieczki, jednym z najbardziej cenionych przewodników. Podobnie jak Sieczka pod wpływem Maksymiliana Nowickiego i Eugeniusza Janoty animatorów ruchu turystycznego, Wala porzucił kłusownictwo i stał się jednym z najgorliwszych strażników przyrody. Został pomocnikiem znanego zoologa profesora Nowickiego, któremu ułatwiał poznawanie życia kozic i świstaków.

Znani Polacy w najwyższych partiach gór
Chodził on po Tatrach z wieloma wybitnymi artystami i naukowcami, m.in. z Adamem Asnykiem, Walerym Radzikowskim, ks. Józefem Stolarcykiem, Leopoldem Świerzem, a także z Marią Steczkowską nauczycielką i tatrzańską turystką. Uważała go ona za „doskonałego przewodnika, a przytem bardzo poczciwego człowieka, na którego sumienność [można] z pewnością rachować”. Znany był z doskonałej znajomości topografii całych Tatr węgierskich i polskich. Mimo niepiśmienności wiedział wiele m.in. na temat innych gór i przyrody...

Pierwsze wejścia Wali
Jędrzej Wala dokonał wielu pierwszych wejść na szczyty i przełęcze tatrzańskie. W 1867 roku, poprowadził ks. Józefa Stolarczyka na Baranie Rogi, a w 1861 roku dokonał wspólnie z towarzyszami pierwszego znanego przejścia Koprowej Przełęczy. Do późnych lat życia zachował tężyznę fizyczną, jeszcze rok przed śmiercią, wchodził z turystami na Krzyżne.

Spoczywa na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku. Jego imię noszą Walowe Turnie dla przykładu Zadnia Walowa Turnia, Pośrednia Walowa Turnia oraz Skrajna Walowa Turnia, Zadnia Walowa Ławka i Pośrednia Walowa Ławka, czyli miejsca gdzie uwielbiał przebywać.