Wojciech Kętrzyński - polski historyk

Z pochodzenia Kaszub 

Kętrzyński urodził się jako Adalbert von Winkler. Jego ojciec pochodził ze szlacheckiej rodziny kaszubskiej, pieczętującej się herbem Cietrzew. Nazwa ta powstała od miejscowości Kętrzyno leżącej w powiecie wejherowskim. Dziadkowi Wojciecha, dopisano przy nazwisku dodatek Winkler, a ojciec o imieniu Józef używał już tylko nazwiska Winkler. Matka Eleonora z domu Raabe, pochodziła z Nowej Wsi leżącej pod Iławą. Po śmierci ojca, który był żandarmem w Giżycku, mały Wojciech przebywał w Poczdamie w szkole dla sierot po byłych wojskowych.

W latach 1853–1855 ukończył on progimnazjum, a w dwa lata później, pięcioletni kurs w dawnym Lecu, dziś w Giżycku. Następnie od 1855 roku, uczył się w gimnazjum w Kętrzynie. W roku1856, otrzymał on list od siostry, z którego dowiedział się o polskim pochodzeniu i dawnym nazwisku rodowym Kętrzyński. Spowodowało to jego ogromne zainteresowanie polskością i podjął on szybko naukę języka polskiego. 

Po maturze

W 1859 roku, zdał on egzamin maturalny i w dniu 13 października rozpoczął studia historyczne na Wydziale Filozoficznym na Uniwersytecie w Królewcu. W roku 1861, przeprowadził on urzędową zmianę imienia i nazwiska na Wojciech Kętrzyński. W ślad za nim zmieniło je także jego rodzeństwo. W wakacje 1862 roku, przebywał u swojej ciotki Jadwigi Krohnke w Warszawie. Później zaangażował się w działalność patriotyczną i miał swój udział w powstaniu styczniowym organizując transport broni. W dniu 11 września 1863 roku, został aresztowany we wsi Jaroty i był on więziony w olsztyńskiej Bramie Głównej. Po początkowym uwolnieniu od zarzutów aresztowano go ponownie w dniu 6 października i osadzono w więzieniu Moabit w Berlinie. Jego sprawa była później rozpatrywana w wielkim procesie 135 Polaków w Berlinie. W czasie procesu został mu przedstawiony zarzut zdrady stanu. Ostatecznie od tego zarzutu został uniewinniony, ale już w dniu 23 grudnia 1864 roku, został skazany na rok więzienia w twierdzy kłodzkiej.

Praca w wiezieniu

W więzieniu przetłumaczył na łacinę swoją dysertację doktorską i poemat Wincentego Pola na język niemiecki. Po wyjściu z więzienia w dniu 22 kwietnia 1866 roku, udał się do Królewca na uniwersytet. Tam obronił w dniu 12 grudnia roku 1866 swoją rozprawę doktorską De bello a Boleslao Magno cum Henrico rege Germaniae gesto a 1002–1005. Potem w różnych miejscach szukał pracy, ponieważ władze pruskie odmawiały mu zatrudnienia na terenach, gdzie mieszkali Polacy. W 1868 roku opublikował w „Gazecie Poznańskiej” pracę O Mazurach. W latach 1868–1870 znalazł zatrudnienie jako bibliotekarz u J.K. Działyńskiego w Kórniku. 

Sekretarz naukowy

Od roku 1873, zaczął pracować w Zakładzie im. Ossolińskich we Lwowie. Pracę tam podjął 1 czerwca 1870 roku, jako sekretarz naukowy, a w 1874 roku został kustoszem a 1 listopada 1876 roku dyrektorem tego zakładu. W 1882 roku, opublikował dzieło zatytułowane O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyżackich. W 1894 roku, został członkiem Moskiewskiego Towarzystwa Archeologicznego. Spoczywa na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

Ewa Michałowska-Walkiewicz
Dziennik Polonijny
Polska