Janusz Bohdan Bokszczanin - pseudonim Sęk

Rodzina
Jego ojcem był Emanuel, który poległ w wojnie rosyjsko-japońskiej. Matka Janusza Paulina z domu Godlewska, wpajała synowi wartości patriotyczne i historyczne.  Janusz uczył się od 1905 roku, w gimnazjum w Grodnie i od tego samego roku, należał do konspiracyjnego koła młodzieży polskiej. Był on także uczniem Korpusu Kadetów w Pskowie. W mieście tym, otrzymał on także świadectwo dojrzałości.

Lata I wojny światowej
W sierpniu 1914 roku, Bokszczanin został zmobilizowany do armii rosyjskiej po ukończeniu Mikołajewskiej Szkoły Kawalerii. Od grudnia 1914 roku, służył w 4 pułku huzarów. Od listopada 1917 roku, Janusz walczył w I Korpusie Polskim w Rosji. Działał on jednocześnie w Związku Wojskowych Polaków. W 1918 roku, był wysłany jako kurier do dowódcy III Korpusu Polskiego w Rosji i pozostał tam na stanowisku dowódcy szwadronu karabinów maszynowych. W lipcu 1918 roku, po rozbrojeniu III Korpusu służył na stanowisku dowódcy plutonu w 4 pułku huzarów Armii Ochotniczej.

Dwudziestolecie międzywojenne
W marcu 1919 roku, wstąpił do Wojska Polskiego jako oficer kawalerii. Początkowo był zastępcą dowódcy 6 Pułku Ułanów, a od października dowódcą szwadronu zapasowego w 26 Pułku Ułanów. Z czasem był on także dowódcą 2 szwadronu w 16 Pułku Ułanów oraz dowódcą szkoły podoficerskiej tego pułku. W latach 1930-1932, był słuchaczem Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Uczestniczył w kursie (jesień 1938–wiosna 1939), dla szefów sztabu i kwatermistrzów armii. We wrześniu 1939 roku, był dowódcą 10 Pułku Strzelców Konnych, pierwszej zmotoryzowanej polskiej jednostki taktycznej.

Wojna obronna
W czasie wojny obronnej, pułk Bokszczanina przeprowadził udaną mobilizację w Łańcucie i walczył w składzie 10 Brygady Kawalerii. W dniu 16 września 1939 roku, w czasie walk w w obronie Lwowa Bokszczanin został ciężko ranny i zmuszony był opuścić pułk. Odwieziony został do szpitala w Dublanach, skąd przedostał się do Warszawy. W lutym 1940 roku, wstąpił do ZWZ, który z czasem został przekształcony w AK. W maju następnego roku, był aresztowany w łapance i przebywał na Pawiaku oraz w przejściowym obozie przy ul. Skaryszewskiej. W październiku tego samego roku, został zwolniony i powrócił do działalności w ZWZ. Rozkazem Naczelnego Wodza z 25 marca 1943 roku, Bokszczanin został mianowany pułkownikiem służby stałej ze starszeństwem. Do 1943 roku, był szefem Referatu Broni Szybkich w Oddziale III (Operacyjno-Szkoleniowym). Został on także szefem Oddziału III sztabu Komendy Głównej AK. Znając wyposażenie wojskowe Polaków chcących wywołać powstanie warszawskie, namawiał ich aby jednak do powstania nie doszło. Polacy chcący walczyć z okupantem za wszelką cenę, nie słuchali rad Bokszczanina. W czasie powstania warszawskiego, bezskutecznie próbował się przebić do stolicy. Został ranny i wywieziony na roboty przymusowe do Niemiec. W końcu września 1944 roku, udaje mu się uciec i powrócić do kraju. Od października 1944 był szefem Sztabu KG AK. Wstąpił do organizacji Wolność i Niezawisłość i opuścił kraj jako jej emisariusz i udał się do Londynu, a następnie przeniósł się do Paryża. Do 1953 roku, był członkiem delegatury WiN-u za granicą.

Ewa Michałowska-Walkiewicz
Dziennik Polonijny
Polska