Świętokrzyska jaskinia RAJ, pod Kielcami

Jaskinia Raj, została odkryta jesienią roku 1963. Natomiast rok później, uczniowie Technikum Geologicznego w Krakowie, przebywający w okolicach Chęcin na szkolnych praktykach, dokonali pierwszych pomiarów geodezyjnych jaskini, a że swym wyglądem potrafiła ich zachwycić, nadali jej nazwę jaskini Raj. W latach 1967-72, w jaskini trwały nieustające prace polegające na usuwaniu sporych zwałów ziemi i kamieni, które umożliwiają w chwili obecnej wchodzenie do owej jaskini dość sporych grup wycieczkowych. W spągu, czyli w dnie jaskini wydrążono dość długi korytarz, tworzący tak zwaną sztolnię jaskiniową.

Obok niej, znajduje się na głębokości około 40 metrów pod ziemią, jaskiniowy korytarz zwałowy, który umożliwia rotację turystów, odbywającą się bezkolizyjnie. W jaskini tej założono oświetlenie elektryczne, jak również wbudowano mostek nad misami ociekowymi, w celu optymalnemu przyglądaniu się turystom, widocznemu procesowi powstawania stalagmitów i stalaktytów. Długość trasy turystycznej wynosi 180 metrów, a rozpoczyna się ona w pawilonie, w którym zorganizowana jest wystawa muzealna, wprowadzająca turystów w tematykę późnego krasu. Można zobaczyć tu znalezione w namulisku rzecznym, krzemienne narzędzia pracy pierwotnego człowieka Neandertalskiego, zamieszkałego we wspomnianej jaskini około 50 tysięcy lat temu.

Zachowane też zostały w stanie dość dobrym szczątki zwierząt, które żyły w tamtym okresie, a są to szczątki mamuta ciężkiego, nosorożca włochatego, jak również niedźwiedzia jaskiniowego, które były niejednokrotnie obiektem polowań człowieka z epoki krasowej. Z pawilonu do wnętrza, prowadzi sztuczna sztolnia o długości 21 metrów, która pełni rolę śluzy, zabezpieczającej mikroklimat jaskini. Tuż za nią znajduje się ogromna KOMORA WSTĘPNA, łącząca trzy ciągi korytarzowe jaskini. W górnej części wspomnianej komory znajduje się usytuowany w sposób naturalny otwór zwany „wielkim”, którym odkrywcy dostali się do środka jaskini. Kolejną komorą, jest KOMORA ZŁOMISK, która jest największą salą jaskini. Widać tu ogromne głazy, które oderwały się od stropu, a które później pokryte zostały naciekami stalagmitowymi.

Na uwagę zasługuje kolumna naciekowa o nazwie HARFA, przypominjąc swym niezwykle pięknym wyglądem wspomniany instrument muzyczny. Dzieje się tak, po stosownym jej podświetleniu światłem elektrycznym. Podczas zwiedzania owej jaskini, 40 metrowy sztuczny tunel rozszerza się i przechodzi do SALI KOLUMNOWEJ. W niej znajdują się pełne uroku kolumny stalagmitowe, a w opodal znajdujących się ścianach są doskonale zachowane skamieniałości koralowców. Zaś dno owej sali, pokrywają małe jeziorka, misy martwicowe i uformowane z nacieków tak zwane POLA RYŻOWE. Wielką rzadkością tej sali są pizoidy, czyli luźne nacieki, w kształcie kulek, zwane inaczej PERŁAMI JASKINIOWYMI. Przerzucony, nad tymi jeziorkami mostek, prowadzi do SALI STALAKTYTOWEJ, a w niej występują setki sopli stalaktytowych, w formach dojrzałych, jak również w różnych młodszych stadiach rozwoju. Ich dokładne zgęszczenie wynosi 200 sztuk na metr kwadratowy.

Na spągu występują także nacieki zespolone, tworząc tym sposobem ciekawe formy stalagnatów. Na przykład jedna z tych form nosi nazwę PAGODY. Kolejnym fragmentem jaskini, jest SALA WYSOKA, ze stropem unoszącym się ponad 8 metrów, nad poziomem chodnika. Przechodząc dalej, trafiamy ponownie do KOMORY WSTĘPNEJ, zamykając tym samym pętlę trasy turystycznej. Aby podziwiać uroki jaskini RAJ, należy skontaktować się z biurem turystycznym Łysogóry, pod telefonem 048 41 366 44 14, lub należy zaczerpnąć możliwe informacje znajdujące się na stronach internetowych tegoż biura www. lysogory.com.pl. na uwagę zasługuje fakt, iż będąc już w regionie Gór Świętokrzyskich, obok jaskini Raj znajduje się inna jaskinia, która odkrywcy nazwali PIEKŁO.

Jaskinia ta swą nazwę zawdzięcza temu, iż jej korytarze, które służą turystom do zwiedzania są bardzo niskie, zatem zwiedzający ją, muszą pokonywać trasy wycieczkowe, na kolanach. Spoceni i ubrudzeni wycieczkowicze, po przebyciu takiej trasy, wyglądają jakby opuścili przybytek księcia piekieł.

Ewa Michałowska Walkiewicz