Sefan Czarniecki

Stefan Czarniecki, pieczetujący się herbem Łodzia, urodził się w roku 1599 w Czarncy koło Włoszczowy. Ten wybitny Polak, zmarł w dniu 16 lutego 1665 roku w Sokołówce na Ukrainie. Był on niezrównanym w boju dowódcą wojskowym, oboźnym koronnym, kasztelanem kijowskim, starostą kowalskim i hetmanem polnym koronnym.

Dzieciństwo
W dziełach historycznych, mało jest wiadomo o dzieciństwie i młodości Stefana Czarnieckiego. Pochodził on ze średniozamożnej rodziny szlacheckiej, która miała stosunkowo niewiele dóbr dziedzicznych. Jego ojciec, starosta Chęciński Krzysztof Czarniecki, miał ze swą żoną Krystyną Rzeszowską dziesięciu synów, dlatego też nie był on w stanie wszystkim zapewnić majątku i należytej kariery. Stąd też, czterech jego synów trafiło do zawodowej służby wojskowej. Wśród nich znajdował się też i Stefan. Ukończył on jedynie kolegium jezuickie w Krakowie, ale jego patriotyzm i oddanie dla ojczyzny uczyniły z niego zasłużonego Patriotę.

Służba wojskowa
W wojsku, Stefan Czarniecki służył od 1621 roku i brał on udział w wojnie z Turcją, w odpieraniu najazdów tatarskich, a także w bitwie pod Chocimiem. Walczył on również pod komendą Stanisława Koniecpolskiego, w czasie wojny polsko - szwedzkiej. Po pokoju zawartym w Polanowie, otrzymał on od króla w nagrodę 200 włók ziemi w Popowej Górze na Smoleńszczyźnie, ale zamienił je on szybko ze swoim bratem Stanisławem na dobra rodzinne.

Związek małżeński
W 1637 roku, wziął on ślub z Zofią Kobierzycką, która w sposób istotny wspomagała męża w robieniu majątku i kariery wojskowej. W 1644 roku, Czarniecki odznaczył się w bitwie pod Ochmatowem toczonej z Tatarami, gdzie szarża jego husarskiej chorągwi znacznie przyczyniła się do polskiego zwycięstwa. Po bitwie tej, został rotmistrzem chorągwi husarskiej.

Walki przeciw Chmielnickiemu
Sławę i uznanie zdobył sobie Stefan Czarniecki, w walkach przeciwko Bohdanowi Chmielnickiemu, w czasie bitwy nad Żółtymi Wodami, rozegranej w 1648 roku, po której dostał się on do niewoli tatarskiej. Stamtąd został Czarniecki wywieziony został na Krym, po czym zbiegł on do twierdzy Kudak, po kapitulacji której stał się jeńcem kozackim. W 1649 roku, po zawarciu ugody zborowskiej został wykupiony z niewoli przez rodzime wojska polskie. Rok ten był początkiem jego szybkiej kariery wojskowej. Jako pułkownik, był on cenionym doradcą króla Jana Kazimierza, którego przekonał na naradzie wojennej w Sokalu, do przerzucenia sił polskich pod Beresteczko, aby tym sposobem zatrzymać inwazję kozacką na nasz kraj.

Okres potopu
W czasie potopu szwedzkiego, Czarniecki pozostał wierny królowi i jako jeden z nielicznych doświadczonych dowódców prowadził wojnę szarpaną ze Szwedami w 1655 roku. W czasie oblężenia Krakowa, otrzymał postrzał w policzek, toteż ze zdwojoną siłą nękał on wrogie wojska tak zwanymi bitewnymi wycieczkami. Z Krakowa Czarniecki wyszedł z wojskiem na warunkach honorowych.

Bitwa na Wiśle
Decydującą o polskim zwycięstwie bitwą, była rozegrana na zamarzniętych wodach Wisły, która stanowiła punkt zwrotny w podjazdach szwedzkich na południe Polski. Wygłodniałe szwedzkie wojsko, plądrujące okolice Jarosławia było ścigane nie tylko przez zbrojne kupy szlacheckie i chłopskie, ale głównie przez oddziały Czarnieckiego. Po ucieczce Karola Gustawa spod Sandomierza, Czarniecki wraz z Lubomirskim prowadził kampanię w Wielkpolsce i w Prusach. Podczas wspólnej ofensywy Szwedów i księcia Siedmiogrodu Jerzego Rakoczego, Czarniecki w 1657 kontynuował wojnę podjazdową, unikając tym samym walnej bitwy, początkowo nękając idącego z północy Karola.

Nad Bałtykiem
Od końca wieku XVII, w bałtyckiej strefie ciągle narastały kolejne konflikty oraz rywalizacja pomiędzy państwami, które były zainteresowane zabezpieczeniem swych interesów w basenie Morza Bałtyckiego. Ustanowiona po pokoju z Oliwy równowaga, zakłócona została gdy rosyjskie państwo rządzone przez Piotra I zaczęło konsekwentną realizację planów, mających na celu przywrócenie Rosji dojścia do Bałtyku. Aby zatrzymać ponowną inwazję szwedzką na nasze ziemie, hetman Stefan Czarniecki przeprawił się przez Morze Bałtyckie, na wyspy należące do wrogiego państwa Szwedów, by tam rozprawić się ostatecznie z wojskiem. Fakt ten nosi nazwę wyprawy bałtyckiej. Przeprawa Czarnickiego, definitywnie dała kres szwedzkiej agresji na nasze ziemie. Ta niestrudzona wojnami osoba naszego hetmana, otrzymała kolejną misję, która miała się odbyć we Lwowie. Wysyłał tam Czarnieckiego hrabia Lubomirski. Stefan Czarniecki, jednak tym razem, nie spełnił swojego obowiązku wobec ojczyzny. Zmarł w czasie podróży do wytyczonego miejsca w dniu 16 lutego, 1665 roku w Sokołówce na Ukrainie, od postrzału otrzymanego podczas tłumienia buntu w Stawiszczu.

Ewa Michałowska-Walkiewicz
Dziennik Polonijny
Polska