Home
STYL ŻYCIA
Trochę historii

Tadeusz Czacki - wielki działacz oświatowy

Ewa Michałowska-Walkiewicz 24 czerwca, 2015

Tadeusz Czacki, pieczętujący się herbem Świnka, urodził się w dniu 28 sierpnia 1765 roku w Porycku na Wołyniu. Ten wybitny działacz oświatowy swojej epoki, zmarł dnia 8 lutego 1813 roku w Dubnie, również na Wołyniu. Był on znawcą gospodarczym, pedagogiem, historykiem, ekonomistą, bibliofilem, a także numizmatykiem. Jako członek Komisji Edukacji Narodowej, był on współtwórcą Konstytucji 3 Maja.

Lata młodości
Pierwsze nauki, jak to często miało miejsce w dobie oświecenia, Tadeusz pobierał w domu rodzinnym, pod kierunkiem jezuity F. Grodzickiego. Karierę zawodową rozpoczął on w roku 1781 w sądzie nadwornym w Warszawie. Był on tam praktykantem. W tym też okresie studiował zbiory Biblioteki Załuskich.

Na polecenie króla
Wkrótce zbliżył się do J. Albertrandiego i A. Naruszewicza oraz został wyznaczony przez króla do uporządkowania części prywatnego archiwum królewskiego i Metryki Korronnej. Ta funkcja, podniosła Czackiego w oczach jego znajomych i przyjaciół. Następnie działał on w Komisji Kruszcowej w roku 1784, zaś dwa lata później w Komisji Skarbu Koronnego. Był on także członkiem i działaczem Kompanii Solnej. Za swoją pracę i oddanie, Tadeusz Czacki w roku 1786, został kawalerem Orderu Świętego Stanisława.

Z wizytą na Wawelu
W roku 1791, Czacki wizytował na Wawelu, gdzie otworzył groby królewskie Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta Jagiellonów, zabierając z nich cenne pamiątki oraz dokonał spisu klejnotów znajdujących się w skarbcu królewskim. Jako ciekawostkę należy wspomnieć iż, zabrał też z grobu czaszkę, którą uważał za czaszkę Jana Kochanowskiego, a co najważniejsze przekazał ją w darze księżnej Izabeli Czartoryskiej.

Odznaczony Orderem Orła Białego
W roku 1792, Tadeusz Czacki został odznaczony Orderem Orła Białego, W roku 1802, jako pasjonat podróży założył on towarzystwo żeglugowe noszące nazwę....Czacki, Drzewiecki i spółka....W 1803 roku, w związku z przyznaniem autonomii szkolnictwu polskiemu na Litwie i Rusi, Tadeusz Czacki został mianowany wizytatorem szkół guberni wołyńskiej, podolskiej i kijowskiej. Poświęcił się on w znacznym stopniu pracy na rzecz szkolnictwa. Zawarł znajomość z K.C. Mrongowiuszem, rezultatem tej znajomości były starania Czackiego w roku 1805 o sprowadzenie Mrongowiusza do Krzemieńca na bibliotekarza i nauczyciela.

Życie rodzinne
Od 1792 roku, Czacki żonaty był z Barbarą Dembińską z Dembian, pieczętującą się herbem Rawicz. Mieli troje dzieci. Rodzina nigdy nie przeszkadzała Czackiemu w pracy dla ojczyzny i rodaków. Napisał m.in. wiele artykułów dotyczących handlu, Zapoczątkował on także opracowanie dokładnej hydrograficznej mapy Polski i Litwy.