Szymon Konarski - Działacz Wielkiej Emigracji

Konarski, od zawsze uznawał równość społeczną ludzi, dążył on do wolności politycznej i narodowej. Śmiało występował przeciwko hierarchii kościelnej, którą oskarżał o zniekształcanie nauki Chrystusa, zarzucał on przede wszystkim kościołowi to, że wyrzucił on z dekalogu drugie przykazanie. Przyszłą Polskę widział zawsze demokratyczną.
 
Jego ojciec Jerzy Stefan Konarski, był porucznikiem w brygadzie kawalerii narodowej, brał udział w wojnie polsko-rosyjskiej rozpętanej w 1792 roku, a następnie walczył on u boku Kościuszki w insurekcji 1794 roku. Z kolei dziad Szymona, Jakub był generałem buławy Wielkiego Księstwa Litewskiego, a jego matka Paulina z Wiszniewskich, była córką członka Rady Najwyższej Narodowej litewskiej. Szymon miał młodszego brata Stanisława, który przejawiał także myśli patriotyczno- rewolucyjne. Szymon, rozpoczął naukę w wieku lat dziewięciu w szkole podwydziałowej w Sejnach, a następnie w łomżyńskiej szkole wojewódzkiej. Konarski wyznawał kalwinizm, jako religię najbardziej zbliżoną do nauki Jezusowej.
 
W 1826 roku, Szymon wstąpił do pułku strzelców pieszych jako szeregowiec, a już rok później otrzymał awans na podoficera. W czasie powstania rozpętanego 29 listopada w 1830 roku, awansował na podporucznika. W dwa lata po buncie podchorążych, przybył do Besancon, gdzie zajął się studiowaniem dzieł francuskiej myśli polityczno-społecznej, pracując jako zegarmistrz. Jego zapatrywania polityczne naraziły go na areszt ze strony prusaków, a po wypuszczeniu go na wolność zmuszono Konarskiego do wyjazdu do Belgii. W trakcie kilkakrotnych wyjazdów do Paryża spotkał on Jana Czyńskiego, który zaczął wpływać na poglądy polityczne Konarskiego. Z polecenia Wielkiej Emigracji, do której wstąpił Konarski, miał on udać się do Polski, jednak został aresztowany przez policję i otrzymał nakaz opuszczenia Francji.
 
W lipcu 1835 roku, Szymon z fałszywym paszportem pod przybranym nazwiskiem dotarł do Krakowa. Tu wraz z braćmi Leonem i Adolfem Zalewskimi, wstąpił do Stowarzyszenia Ludu Polskiego, które ideowo nawiązywało do Młodej Polski. Na przełomie lipca i sierpnia tegoż roku, pod nazwiskiem Janusz Hejbowicz przekroczył on granicę rosyjską. W trakcie dalszej działalności nawiązał on współpracę ze Związkiem Studentów Akademii Medyko- Chirurgicznej w Wilnie podburzając tamtejszą młodzież do zrzucenia z siebie i kraju założeń caratu.
 
Dzięki pomocy księcia Ludwika Filipa, Rosjanie dowiedzieli się o działalności radykalnych polskich stronnictw emigracyjnych, w tym też i Konarskiego, którego car rozkazał aresztować. Osadzony w klasztorze bazyliańskim, dawnym więzieniu Filaretów, Konarski nie zaprzestał myśleć o rewolucji. Mimo wymyślnych tortur, Konarski przyjął całą winę na siebie i starał się przedstawiać swoich towarzyszy jako osoby manipulowane przez niego lub niespełna rozumu. W więzieniu, Konarski nawiązał współpracę ze strażą, a porucznik Mikołaj Kuźmin-Korowajew próbował zorganizować mu ucieczkę, sam jednak został aresztowany i skazany na śmierć przez ćwiartowanie (karę zamieniono na dożywotnie zesłanie). Wyrokiem sądu, Konarskiego skazano na rozstrzelanie dnia 27 lutego 1839 roku, w godzinach rannych wykonano wyrok. Jego grób został stratowany końmi, by nigdy go nie odnaleziono. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, na miejscu stracenia Konarskiego postawiono pomnik przedstawiający orła z rozpostartymi skrzydłami.



EWA MICHAŁOWSKA WALKIEWICZ