Historia o najpiękniejszym z pułków Honor i tradycja

3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich im. Pułkownika Jana Kozietulskiego, zdobywcy słynnego Wąwozu w hiszpańskiej Somosierze w 1808 roku, to konny oddział Kawalerii Wojska Polskiego II Rzeczpospolitej Polskiej. Oddział ten, stacjonował w garnizonie w Suwałkach nad rzeką Czarną Hańczą, w byłych koszarach rosyjskiego Pułku Huzarów.
 
W lipcu, pamiętnego dla Polski i Polaków roku 1920, sformowany został 201 Ochotniczy Pułk Szwoleżerów, który wziął udział w wojnie z bolszewikami, zwanej Cudem nad Wisłą, lub bitwą warszawską. Wymaszerował on na front, dnia 2 sierpnia 1920 roku i prowadził regularne walki osłonowe od Bugu aż do przedmieść Warszawy. Do pierwszej znacznej szarży ułańskiej, doszło pod Żurominkiem i od tej chwili pułk przeszedł do działań pościgowo- gończych. Jako duma naszej kawalerii, pułk ten wsławił się w zagonie na Korosteń, czyniąc tam znaczne straty w wojsku nieprzyjaciela. Rok później, suwalski pułk zmienił swą nazwę na 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich.
 
Podczas kampanii wrześniowej, 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich znajdował się w składzie Suwalskiego Batalionu Konnego. Dwa szwadrony pułku dokonały dnia 3 września wypadu zbrojnego na teren Prus Wschodnich. Pułk ten, przebił się także do Puszczy Białowieskiej, a następnie w składzie wojsk generała Franciszka Kleeberga, walczył pod Wolą Gułowską i Kockiem, aż do dnia 5 października 1939 roku. Skapitulował jako jeden z ostatnich, został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari.
 
W listopadzie 1942 roku, doszło do odtworzenia Pułku Szwoleżerów, w ramach IV Inspektoratu Suwalskiego AK. Pułk ten, prowadził działania dywersyjno - rozpoznawcze w Obwodzie Augustowskim. Zakończył swoje istnienie składając broń wojskom Armii Czerwonej w lipcu 1944 roku, w okolicach Augustowa.

Kto przykładem w boju świeci?
Szwoleżerów Pułk to trzeci
Kto w Suwałkach robi dzieci?
Szwoleżerów Pułk to trzeci.
 
Pułk ten, w swoich dziejach historycznych, zawsze nawiązywał do tradycji 3 Pułku Lekkokonnego Polskiego Gwardii Cesarza Napoleona I (1812 – 1813). Barwy i jego tradycje, kontynuował batalion zmechanizowany 4 Suwalskiej Brygady Kawalerii Pancernej z Orzeysza. Żołnierze tego batalionu, nosili na beretach proporczyki w barwach pułku. Od 2004 roku, tradycję pułku kontynuuje Szwadron Honorowy 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich stacjonujący w Warszawie, o czym poinformował nas szwoleżer Piotr Szakacz.

Gdy serce ułana wyłożyć na dłoń
Na drugim miejscu panna
Przed panną tylko koń…











EWA MICHAŁOWSKA WALKIEWICZ