Roger Maurycy Raczyński. Patriota i powstaniec

Pochodzenie i rodzina

Jego rodzicami byli Edward i Konstancja Raczyńscy. Matki nazwisko rodowe brzmiało Potocka. Po ukończeniu Akademii Rycerskiej w Legnicy, studiował on prawo, historię oraz filozofię na uniwersytecie berlińskim. Po zdaniu egzaminów końcowych, przez pewien czas pracował jako prawnik w niemieckim sądzie najwyższym. Następnie udał się w podróż po starym kontynencie, zwiedzając Niemcy, Francję a także Włochy.

Powrót do PolskiGdy wrócił do Polski, a miało to związek z samobójczą śmiercią jego ojca i koniecznością przejęcia majątku, w Europie miała miejsce Wiosna Ludów. Wówczas to Roger został członkiem polskiej deputacji do władz w Berlinie. Szybko też Raczyński, w swoich majątkach zniósł czynsze chłopom, a wdowom po poległych patriotach zapewnił utrzymanie. W kwietniu 1848 roku, Roger został członkiem delegacji poznańskiego Komitetu Narodowego na rozmowy z przedstawicielami Polaków w zaborze austriackim, które miały miejsce w Krakowie i w Wiedniu.

W Ligi Polskiej

W latach 1849-50, Roger Raczyński działał jako członek dyrekcji Ligi Polskiej kierując wydziałem przemysłu i handlu. Był też jednym z najważniejszych darczyńców poznańskiego Towarzystwa Pomocy Naukowej. Ważnym faktem w jego życiu było również to, że był on ofiarodawcą pierwszej siedziby Towarzystwa i Biblioteki Raczyńskich. Jego prace, pisane w języku francuskim, dotyczyły filozofii i polityki, jednak nigdy ich sam nie opublikował.

Życie osobiste

Dość niekonwencjonalnie układało się życie matrymonialne hrabiego Rogera. W latach 40. XIX wieku poznał on księżną Zenaidę z Hołyńskich Lubomirską, z którą miał romans. Gdy księżna zaszła w ciążę i było jasne, że dziecka nie uzna jej mąż, hrabia Roger zawarł fikcyjne małżeństwo z Marią Gottschall, która zgodziła się uznać dziecko za swoje własne, pod warunkiem dożywotniej pensji i braku obowiązku zajmowania się nim. Wszystko przebiegło jak zaplanowano i choć sytuacja była tajemnicą poliszynela, oficjalnie syn hrabiego Rogera i księżnej Lubomirskiej Edward Aleksander Raczyński, we wszystkich dokumentach figurował jako syn Marii Gottschall. Całą tę sytuację przyjął z wielkim niesmakiem jego stryj Atanazy, ordynat na Obrzycku. Gdy i tak nielubiany przez rodzinę Edward Aleksander Raczyński wzorem ojca zasłynął z perypetii, odsunął go stryj Atanazy od dziedziczenia ordynacji i przekazał ją rodowej linii kurlandzkiej.

Dwa małżeństwa

Hrabia Roger Maurycy Raczyński był dwukrotnie żonaty, najpierw z Marią Gottschall, potem z Konstancją Lachman, z którą to nigdy nie dochował się potomstwa. Po śmierci spoczął on w Rogalinie.