Senat RP Zofii Kossak w 50 rocznicę jej śmierci

W Senacie 24 kwietnia br. rozpocznie się dwudniowa konferencja pt. „W obronie wartości chrześcijańskich i patriotycznych. Senat Rzeczypospolitej Polskiej w hołdzie Zofii Kossak w 50 rocznicę jej śmierci”. 

Rozmowa z senatorem Arturem Warzochą, inicjatorem konferencji.

- Dlaczego Senat chce przypomnieć sylwetkę i dorobek literacki Zofii Kossak?
- Dlatego, że to była wybitną pisarką 20-lecia międzywojennego, której twórczość zostawiła trwały ślad w literaturze XX wieku. Ale i dlatego, że angażowała się w działalność społeczną i polityczną. Była aktywną działaczką katolicką. Zasługuje ze wszech miar na szacunek i pamięć. Chcemy przypomnieć o niej w 50. rocznicę jej śmierci, która przypada 9 kwietnia br.  Pisała przede wszystkim książki o tematyce historycznej. Zadebiutowała książką „Pożoga”, która była wspomnieniami z Kresów Wschodnich. Na Wołyniu spędziła młodość i przeżyła piekło rewolucji bolszewickiej. Losy swojej rodziny ukazała na tle zetknięcia się świata zachodniej cywilizacji z bolszewizmem. Przed wojną mówiło się, że to najzdolniejsza kontynuatorka Henryka Sienkiewicza. Tuż po wojnie jej książki wykreślono z kanonu lektur, a sama pisarka musiała udać się na kilka lat, na emigrację. Mimo, że ustrój zmienił się, żadna z książek Zofii Kossak nie wróciła do szkół. Autorka, która była gorącą patriotką i w swoich książkach krzewiła wartości chrześcijańskie popadła w niepamięć. Chcemy to zmienić. 

- Zofia Kossak to postać wielowymiarowa, interesująca, ale też różnie oceniana.
- Na konferencji będziemy  rozmawiać o jej działalności społecznej i politycznej. Zofia Kossak mówiła o sobie, że jest pisarką katolicką. Ale katolicyzm obecny był nie tylko w jej twórczości. W życiu kierowała się zasadami wiary katolickiej. W czasie wojny uratowała setki Żydów. Podczas Zagłady Żydów z warszawskiego getta w 1941 r., razem z księżmi założyła tajną organizację katolicką Front Odrodzenia Polski, a potem, w 1942 r. zainicjowała powołanie organizacji zajmującej się ratowaniem Żydów - Tymczasową Radę Pomocy Żydom - „Żegota”. Nie potrafiła i nie chciała być bierna wobec Zagłady. Piętnowała tych, którzy milczeli i byli obojętni. Za swoją działalność trafiła do obozu w Auschwitz, potem na Pawiak. Przeżyła.  Walczyła w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie zmuszona do emigracji pracowała wraz z mężem na farmie w Kornwalii. Tam musiała zmagać się z fałszywymi oskarżeniami rozpowszechnianymi wśród emigracji, jakoby była sekretarką Bolesława Bieruta. Kiedy tylko pojawiła się szansa na powrót do kraju - wróciła. Choć pozwoliły jej na to komunistyczne władze, po odwilży w 1956 r., nie chciała przyjąć nagrody od nich, ani wiążących się z tym splendorów. Pozostała katolicką pisarką w socjalistycznej Polsce, co nie było łatwe.

 - Mimo zasług w ratowaniu Żydów, prawdziwego bohaterstwa w czasie wojny  pojawiają się zarzuty o antysemickie treści w jej książkach.
- Myślę, że o jej postawie najlepiej świadczą czyny.  Żydzi po wojnie  - w 1982 r., już po śmierci pisarki, przyznali jej medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Najważniejsze dla nich było to, co robiła.  Była pierwszą katolicką intelektualistką w Europie, która publicznie protestowała przeciwko Zagładzie. Narażała swoje życie i życie bliskich ratując Żydów. Wątek jej działalności w czasie II wojny światowej zostanie poruszony podczas konferencji.

- Dlaczego warto przywrócić pamięci Polaków książki Zofii Kossak?
- Dlatego, że to książki wartościowe, pisane barwnym językiem, przybliżające czytelnikom historię. Jej pisarstwo zdeterminowane było przez czasy, w których przyszło jej żyć - przez dwa totalitaryzmy - sowiecki i niemiecki. Stąd z pewnością, jak i z osobistych przekonań, w jej książkach obecna jest silna wiara w Opatrzność i przesłanie, że gdy zabraknie Boga zwycięży zło.  Uważała, że historia i tradycja spaja naród i naród powinien czerpać naukę z historii. Ponieważ historia lubi się powtarzać warto ją poznać i wyciągnąć z niej wnioski. Poza swoją twórczością, która zawsze budziła emocje, Zofia Kossak, to niezwykle barwna postać. W jej życiu, jak w soczewce zbiegają się tragiczne losy Polaków I połowy XX wieku. 

- Dziękuję za rozmowę.