Stanisław Konthe - przemysłowiec i filantrop

Pochodzenie
Stanisław był synem Aleksandra Knothego, administratora majątku Potockich w Ruszczy koło Połańca i Aleksandry z domu Malczewskiej. W Ruszczy, w patriotycznej atmosferze, Stanisław spędził wczesne dzieciństwo, m.in. pod wpływem obu swoich dziadków, pielęgnujących tradycje powstania styczniowego. W następnych latach uczęszczał on do gimnazjum w Sandomierzu i Kielcach. Szkoły jednak nie ukończył, gdyż w wieku 15 lat został relegowany za wystąpienie patriotyczne. Otrzymał on tak zwany wilczy bilet, a dodatkowo za udział w zorganizowanej przez ks. Józefa Niewiarowskiego (prefekta Gimnazjum Kieleckiego) akcji oświatowej wśród chłopów, otrzymał nakaz powrotu do Ruszczy i meldowania się na posterunku policji (co 2 tygodnie przez 2 lata). Podjęte starania o zgodę na wyjazd za granicę nie powiodły się. Jedyną możliwością kontynuowania nauki z wilczym biletem było wstąpienie do szkoły sztygarów w Dąbrowie Górniczej. Szkołę skończył w roku 1902.

Praca w kopalniach
Knothe pracował w Kopalni Jerzy i Niwka jako sztygar, zaś w kopalniach miedzi na Kaukazie jako zawiadowca, natomiast w kopalni Grodzieckiego Towarzystwa Kopalni Węgla Kamiennego jako starszy sztygar.

Studia
W roku 1908, Stanisław Knothe otrzymał paszport i wyjechał na studia do Austrii. Studiował w prestiżowej Akademii Górniczej w Leoben. utworzonej przez przekształcenie wyższej szkoły górniczej, założonej w roku 1840. Studia ukończył w roku 1913. Po powrocie do Polski zamieszkał w Sosnowcu i przystąpił do prac zmierzających do rozwoju górnictwa w Zagłębiu Dąbrowskim. W roku 1938, skończył uruchamianie własnej kopalni z pokładami brzeżnymi, w której zatrudnił ponad 1000 robotników, 3 sztygarów i 4 inżynierów. W kopalniach „Dorota” i „Jakub” wykształcił liczne grono fachowców, dysponujących rzadką umiejętnością eksploatacji pokładów cienkich, „zaognionych” i zagrożonych dużym dopływem wody. Uzyskując znaczne dochody rozpoczął działalność filantropijną. W latach 1918–1919 przeznaczył 100 000 koron na rzecz utworzenia przez Szymona Starkiewicza Sanatorium Dziecięcego Górka w Busku - Zdroju.  Jego olbrzymia darowizna umożliwiła nabycie ziemi pod budowę pierwszego budynku kolonii dla 30 dzieci z Zagłębia. Wspierał też finansowo Macierz Szkolną w Zagłębiu Dąbrowskim.

Okres II wojny światowej
Okres okupacji niemieckiej, Stanisław Knothe spędził w Ruszczy. Kopalnia „Dorota” została skonfiskowana przez Niemców, jednak otrzymał zgodę na uruchomienie pod Opatowem, małej kopalni węgla brunatnego „Barbara”. Jako właściciel kopalni dysponował samochodem i zezwoleniem na poruszanie się po Generalnym Gubernatorstwie. Wykorzystywał to w działalności konspiracyjnej w AK, gdyż przewoził on rozkazy, broń, prasę podziemną, aprowizację dla oddziałów partyzanckich i ukrywających się ludzi. W Ruszczy spotykali się również przyszli organizatorzy powojennego przemysłu węglowego.

Lata 1945–1958
Stanisław Knothe uczestniczył w uruchamianiu kopalń węgla brunatnego na Ziemiach Odzyskanych. Od roku 1946 był on naczelnym dyrektorem Przemysłu Węgla Brunatnego. Zmarł w roku 1958 w Sosnowcu. W pogrzebie, który odbył się w Połańcu, licznie uczestniczyli mieszkańcy okolic Połańca i Ruszczyc. Stanisław Knothe ożenił się z Antoniną Józefowską (1872–1960). Mieli dwie córki: Irenę (1904–1986) i Marię zamężną Skotnicką (1906–1986).

Ewa Michałowska-Walkiewicz
Dziennik Polonijny
Polska