Hugo Stumberg Kołłątaj - pieczętujący się herbem Kotwica

Życiorys
Urodzony w średniozamożnej rodzinie szlacheckiej, był synem  Antoniego herbu Kotwica i Marianny z Mierzeńskich. W 1756 roku nastąpiła przeprowadzka rodziny Kołłątajów do Nieciesławic w województwie sandomierskim. Początkową edukację odebrał w szkołach w Pińczowie, a następnie na Akademii Krakowskiej, gdzie uzyskał stopień doktora filozofii. W latach 1770–1774 studiował w Wiedniu i Rzymie, gdzie uzyskał doktorat z prawa i teologii oraz przyjął święcenia kapłańskie. Po powrocie do Polski został kanonikiem krakowskim. W latach 1777–1780 z ramienia KEN dokonał reformy Akademii Krakowskiej, wprowadzając między innymi wykłady z nauk przyrodniczych i literatury polskiej, umożliwił dostęp do nauki studentom pochodzącym z mieszczaństwa, uporządkował sprawy majątkowe akademii, a także umożliwił rozwój postępowych idei i poprawił tym samym poziom naukowy uczelni. W latach 1782–1786 pełnił funkcję jej rektora.

Lata spędzone w Warszawie
Do Warszawy przeniósł się w 1779 roku. Zgromadził tam prężny zespół publicystów, zwany kuźnicą kołłątajowską. Krytykowali oni przestarzałą strukturę polityczną i społeczną Rzeczypospolitej. W 1786 roku, został odznaczony Orderem Świętego Stanisława i Orderem Orła Białego. Był on członkiem konfederacji Sejmu Wielkiego,  Uczestniczył w tworzeniu Konstytucji 3 maja, mówiąc że konstytucja jest mu na tyle bliska, gdyż i on przed laty przyjął chrzest w dniu 3 maja. W czasie Sejmu Czteroletniego, należał do najaktywniejszych działaczy stronnictwa patriotycznego.

Rok 1794
Przygotowywał i sam uczestniczył w insurekcji kościuszkowskiej, wchodząc w skład Rady Najwyższej Narodowej, obejmując w niej Wydział Skarbu i prezentując bardziej radykalne poglądy niż w okresie Konstytucji 3 Maja. Pod koniec powstania kościuszkowskiego, w dniu 4 listopada 1794 roku, Hugo Kołłątaj potajemnie opuścił Warszawę. W dniu 6 grudnia został aresztowany z rozkazu cesarskiego przez starostę przemyskiego, w drodze do Wenecji. Osadzony w areszcie, po sześciu dniach został przewieziony do więzienia w Ołomuńcu. Po licznych zabiegach rodziny, władze austriackie zgodziły się na jego uwolnienie w grudniu 1802 roku, pod warunkiem opuszczenia granic Cesarstwa. Kołłątaj udał się zatem na Wołyń, gdzie był współtwórcą Liceum Krzemienieckiego. W latach 1807–1808 podejrzany o kontakty z Napoleonem, został wywieziony i przetrzymywany przez Rosjan.

Ostatnie lata życia, Kołłątaj przebywał w Księstwie Warszawskim. Zmarł w samotności po długiej i ciężkiej chorobie. Został pochowany na warszawskich Powązkach, ale urna z jego sercem została złożona w kościele w Wiśniowej, gdzie spoczywa jego brat Rafał.