Jeremi Przybora - pisarz, autor i... bohater

Jeremi Stanisław Przybora, urodził się dnia 12 grudnia 1915 roku w Warszawie. Zmarł on natomiast, dnia 4 marca 2004 roku, także w Warszawie, zasłynąwszy jako niezrównany pisarz, autor i utalentowany artysta kabaretowy. Jego niebywały styl życia, odziedziczyły po nim jego dzieci. Jest on ojcem modelki i prezenterki Marty Przybory oraz Konstantego Przybory, specjalisty w dziedzinie reklamy. Należy w tym miejscu dodać, iż wraz z Jerzym Wasowskim, był on twórcą Kabaretu Starszych Panów, oraz radiowego Teatrzyku o dźwięcznie brzmiącej nazwie Eterek.

- Urodził się on w rodzinie szlacheckiej, jako najmłodsze z trojga dzieci, rodziny Przyborów - wspomina pani Marta Felińska. Ojciec jego Stefan, był inżynierem-cukiernikiem, a jednocześnie był on właścicielem fabryki słodyczy oraz znanej ze znakomitych wyrobów cukierni w Warszawie - dodaje Felińska. Jego matka Jadwiga z domu Kozłowska, zajmowała się jedynie dziećmi i domem. To właśnie ona wpoiła swoim latoroślom, ideę wolnej Polski i miłość do ukochanej przez wszystkie pokolenia ojczyzny. Ukończył on Gimnazjum imienia Mikołaja Reja w Warszawie, a potem studiował w Szkole Głównej Handlowej. Przeceniając swoje możliwości pobierania nauki w tej szkole, postanowił on studiować anglistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Niestety, nie ukończył Przybora żadnych z tych uczelni, chociaż posiadanie tytułu naukowego było jego wielkim marzeniem - dodaje Marta Felińska.

- Przez lata związany był on z Polskim Radiem, gdzie pracował przed wojną jako spiker. Po wojnie natomiast, pracował on w rozgłośni pomorskiej Polskiego Radia w Bydgoszczy. Po powrocie do Warszawy, bez której jak mawiał klimatu nie mógł normalnie funkcjonować, Przybora pracował w redakcji rozrywki, gdzie stworzył Radiowy Teatrzyk Eterek. Praca w radiu, zmobilizowała Jeremiego Przyborę, do realizowania cyklu audycji telewizyjnych pod nazwą Divertimento. Nie można w tym miejscu pominąć faktu, iż pracował on także jako lektor Polskiej Kroniki Filmowej. Zasłynął on też jako autor tekstów wielu piosenek, książek, pisał on także teksty do teatralnych spektakli i wielu musicali. Jeremi Przybora, spisał się też znakomicie jako autor libretta do musicalu Piotruś Pan- wspomina Felińska. Z Jerzym Wasowskim, poznał się w radiu podczas oblężenia Warszawy, pracując w nim jako spiker. Podczas powstania warszawskiego, Przybora prowadził audycje w cywilnej rozgłośni Polskiego Radia, uruchomionego dnia 9 sierpnia 1944 roku. Po zakończeniu działań wojennych, jeszcze raz spotkał się on z Wasowskim i wówczas zaproponował mu pisanie muzyki do swych tekstów.

Wasowski, Przybora
Co za duet mamy
Dwóch starszych panów, co tworzy kabaret
Jest pełen humoru, wigoru i zalet…

Jeremi Przybora, stał się niezrównanym mistrzem słowa rymowanego, a także ojcem piosenki poetyckiej, będącej wzorem dla późniejszych autorów tego gatunku. Na jego utworach niejednokrotnie wzorowała się Agnieszka Osiecka, Wojciech Młynarski czy też Jonasz Kofta. Jego teksty cechuje mistrzowska forma, wybitne operowanie rymem, nastrojem, umiejętność łączenia charakterystycznego humoru z liryką, melancholią i zadumą - podkreśla Marta Felińska. Piosenki z Kabaretu Starszych Panów, na stałe weszły do kanonu polskiej muzyki współczesnej, stając się inspiracją dla coraz to nowych pokoleń artystów. Jeremi Przybora wydał prozą m.in. opowiadania, kolejne części swoich wspomnień pod tytułem Memuarów oraz zebrane teksty swoich wierszy zatytułowane „Piosenki prawie wszystkie”.

W oparciu o utwory Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego, powstał słynny spektakl Zimy żal, w reżyserii Magdy Umer. W 2004 roku, roku Grzegorz Turnau nagrał płytę Cafe Sułtan, zawierającą prawie wszystkie utwory Jeremiego Przybory. Postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, za wybitne zasługi dla kultury polskiej, za osiągnięcia w twórczości artystycznej i pracy literackiej, Jeremi Przybora został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł on w nocy z 3 na 4 marca 2004 roku i pochowany został na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie. - To nie tylko odszedł od nas poeta, artysta, czy aktor. Odszedł człowiek, którego już nigdy nikt nie będzie umiał zastąpić - kończy pani Felińska.

Słuchaj mój synku pana Jeremiego
Jego bajki i teksty są baśnią owiane
Słuchaj i nigdy nie zapomnij tego
Co od pana Przybory było światu dane...

Ewa Michałowska-Walkiewicz
Dziennik Polonijny
Polska