Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego Nr 3/2012, Marzec 2012

Informacje

Powstania Śląskie

Dzięki naszej nowej akcji “internetowego wolontariusza”, która została zapoczątkowana w grudniu ubiegłego roku, baza Powstań Śląskich poszerzyła się o ponad 18 tysięcy nazwisk i z każdym dniem systematycznie się powiększa. Bez wątpienia nie byłoby to możliwe, gdyby nie odpowiedź na apel wielu osób, które wykazały zainteresowanie oraz chęć pomocy. Bez ich zaangażowania prace nad bazą z pewnością nie rozwinęłyby się na taką skalę. Pragniemy więc wyróżnić wszystkie osoby zaangażowane w projekcie “Powstań Śląskich” i w ten sposób okazać naszą wdzięczność za ich wspaniałą pracę i wkład wniesiony w opracowanie Powstań. Osoby te wymieniamy na naszej stronie internetowej. Pięknie dziękujemy!

Nasza akcja w dalszym ciągu trwa! Zainteresowane osoby prosimy o wiadomość na adres PowstaniaSlaskie@pilsudski.org

Teraz My / Time for Us

Informujemy, że nowa grupa skupiająca młodych ludzi przy Instytucie Józefa Piłsudskiego będzie miała swoje drugie spotkanie 10 marca (sobota) o godzinie 5 po południu w siedzibie Instytutu. Przypominamy, że celem grupy jest dotarcie do młodej Polonii poprzez organizację spotkań towarzyskich, dyskusyjnych, filmowych, wystaw, prezentacji związanych z polską historią, kulturą i sztuką. Jakiekolwiek pytania prosimy kierować pod adres tmtu@pilsudski.org. Serdecznie zapraszamy!

Wydarzenia

Promocja książki dr Iwony Korgi

W dniu 12 lutego (niedziela)  odbyło się spotkanie z dr Iwona Drąg Korgą Dyrektorem Wykonawczym Instytutu i autorką książki: Polska Walczy! Działalność propagandowa rządu RP na uchodźstwie wobec społeczeństwa amerykańskiego 1939-1945.

Dr Korga przedstawiła główne tezy książki. Ta ciekawa i pięknie wydana publikacja  opisuje historię Polskiego Centrum Informacji, instytucji utworzonej w Nowym Jorku przez rząd generała Władysława Sikorskiego w celu propagowania polskich celów wojennych, takich jak: stworzenie federacji środkowo-europejskiej, przedstawienie Polski jako kraju demokratycznego, podkreślanie polskiego wysiłku zbrojnego, ukazywanie polityki hitlerowców wobec narodu polskiego i zapoznanie społeczeństwa amerykańskiego z polską kulturą. Książka ukazuje skomplikowane losy ludzkie, kulisy polityki amerykańskiej i osiągnięcia oraz braki polskiej polityki informacyjnej.

Na spotkaniu obecnych było wielu gości, galeria Instytutu była wypełniona całkowicie a dyskusje w kuluarach toczyły się do późnych godzin wieczornych.

Spotkanie z prof. Andrzejem Żurowskim

W dniu 21 lutego prof. dr hab. Andrzej Żurowski wygłosił odczyt zatytułowany MODrzeJEwSKA aktorka polska i amerykańska, gwiazda teatru epoki gwiazd. Spotkanie prowadziła Elżbieta Kieszczyńska z EK Polish Bookstore, która była inicjatorką tego wydarzenia.

Prof. dr hab. Andrzej Żurowski jest teatrologiem, szekspirologiem, autorem 25 książek, uznanym w świecie autorytetem zwłaszcza w dziedzinie scenicznych dziejów Szekspira w Polsce, teatru epoki gwiazd w Europie i Ameryce, a szczególnie znawcą postaci Heleny Modrzejewskiej i jej scenicznej kariery na obydwu kontynentach. Profesor przybliżył postać tej wielkiej aktorki, również z perspektywy Nowego Jorku. Wykład był ilustrowany zdjęciami wielkiej aktorki z okresu jej życia i różnych ról.  Po odczycie prelegent odpowiadał na szereg pytań.

Podczas tego wieczoru  były do nabycia książki autorstwa Andrzeja Żurowskiego: Rozmowy z Rafałem oraz Teatr czyli świat.

Informacje Instytutu Piłsudskiego w Londynie

W ramach obchodów imienin Marszałka Józefa Piłsudskiego Instytut zaprasza 17 marca 2011 na spotkanie przy lampce wina.

18 marca 2012 o godzinie 12.00 zostanie odprawiona w intencji Marszałka uroczysta msza święta w kościele garnizonowym pod wezwaniem. św. Andrzeja Boboli w Londynie.

Rocznice

Siedemdziesiąta  Rocznica powstania Armii Krajowej

14 lutego 1942 r. powstała Armia Krajowa ze Związku Walki Zbrojnej. AK podlegała  Rządowi RP na uchodźstwie. Oprócz ZWZ w skład tej największej armii w okupowanej Europie weszło około 200 organizacji wojskowych spod okupacji niemieckiej i sowieckiej. Głównym komendantem został gen. Stefan Rowecki "Grot".

Armia Krajowa była konspiracyjną organizacją wojskową, stanowiącą integralną część Sił Zbrojnych RP. Podlegała Naczelnemu Wodzowi i rządowi RP na obczyźnie. Kulminacją wysiłku zbrojnego AK było Powstanie Warszawskie. Po klęsce Powstania jednostki AK zostały zdemobilizowane 1 stycznia 1945 r. Straty AK wynosiły około 100 tysięcy poległych żołnierzy, a około 50 tysięcy zostało uwięzionych albo wywiezionych do łagrów sowieckich. Żołnierze AK byli prześladowani w okresie stalinizmu. Wielu z nich skazano na karę śmierci lub wieloletnie więzienie

Narodowy Dzień Pamięci "Żołnierzy Wyklętych"

Święto to, obchodzone 1 marca, jest poświęcone pamięci Żołnierzy Wyklętych – żołnierzy antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia. Data tego święta upamiętnia rocznicę stracenia z rąk funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa kierownictwa IV Komendy Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". Pierwszego marca 1951 r. szefowie IV Zarządu Głównego (7 osób) ponieśli śmierć w stołecznym więzieniu na Rakowieckiej. O żołnierzach wyklętych, którzy jako pierwsi walczyli o Wolną Polskę z okupantem sowieckim i zapłacili za wierność swoim ideałom nawet cenę najwyższą – cenę swego życia, nie wolno było mówić przez całe lata reżimu komunistycznego w Polsce

Z okazji obchodów tego święta prezentujemy wiersz napisany w 1946 r.  przez jednego z "żołnierzy wyklętych", Adama Leśniaka "Puchacza", zmarłego w grudniu 2011 r. ojca sekretarza Zarządu Instytutu Piłsudskiego Ewy Babiarz. Wiersz ten był dedykowany żołnierzom podziemia antykomunistycznego z oddziału Bunt i ich dowódcy Stanisławowi Kościelniakowi "Lampartowi":

Wyklęci

Szli w noc pochmurną, zimną, bezlitosną,
Deszczem rażeni i głodem nękani.
Wiatr im przygrywał pieśń trupio-żałosną,
Z nimi niedola w ślad biegła polami.
Szli bosi, obdarci i w butach dziurawych,
Zimno chłostało poranione ciała.
Bronie swe w rękach dzierżyli skostniałych
Ponura, twarda zawziętość ich gnała.
Twarze ich wielkim pokryte cierpieniem,
O, nie fizycznym, lecz duszy żalami.
Ciężarem bólu i troski zgarbieni,
Serc ludzkich dziwną niechęcią skostniali.
Jak psy ścigane w uporze zawzięci
Wierząc, że Wolność nie będzie wydarta,
Dla Niej swe życie składając, w y k l ę c i,
Szli dzielni chłopcy spod znaku “Lamparta”.

Uroki poszukiwań archiwalnych

W czasopiśmie "PION" z marca 1946 r.  wychodzącym w Bejrucie zamieszczono przemówienie Marszałka Józefa Piłsudskiego o nauce polskiej, wygłoszone  2 maja 1921 roku w czasie inauguracji roku akademickiego na uniwersytecie warszawskim.

Uniwersytety i wyższe uczelnie wszędzie mają podwójne, nieco sprzeczne pomiędzy sobą zadania. Jedno z nich jest ściśle utylitarne - uczelnie muszą dostarczyć Narodowi i Państwu dostatecznej liczby fachowców zawodowców, którzy mogą spełniać swoje zawody jedynie po otrzymaniu wyższego stopnia naukowego. Drugie zadanie jest odmienne: uniwersytety i wyższe uczelnie muszą dążyć w pracy swej do tego, aby być antyutylitarnymi, aby być przybytkiem czystej nauki, dążyć do absolutnej prawdy, nie mając nic do czynienia z utylitarnymi względami. Muszą być one zbiorowiskiem ludzi, którzy wedle tradycyjnych słów Stanisława Potockiego, przez szlachetne uniesienie ducha i rozumu wznoszą się na wyżyny, aby wytworzyć wartości ducha ludzkiego. Pomiędzy tymi dwoma zadaniami, tak sprzecznymi w zasadzie, prym trzeba oddać drugiemu zadaniu. Bez należytego spełnienia tego drugiego wyższa uczelnia nie jest w stanie godnie wypełnić pierwszego. To spełnienie drugiego zadania tworzy dostateczną podstawę i pewność, że i pierwsze będzie należycie spełnione.

Podziękowania

Dziękujemy panu Michałowi A. Krzemieniowi za szczodrą donację przeznaczoną na digitalizację.

Quiz

Pytanie z poprzedniego biuletynu

Wojciech Kossak, znakomity malarz obrazów o tematyce historycznej i batalistycznej, namalował wiele olejów i akwarel o tematyce legionowej. Proszę podać nazwę najbardziej znanego obrazu Wojciecha Kossaka związanego z tradycją legionową i świętami Bożego Narodzenia.

Prawidłowa odpowiedź: "Gwiazdka Legionowa" - namalowany przez Wojciecha Kossaka w 1915 roku.

Prawidłową odpowiedź nadesłało pięć osób. Nagrodę wylosowała Hanna Piecychna z Radzymina. Wysyłamy nagrodę książkową.

Nowe pytanie

Najbardziej znanymi polskimi transatlantykami pływającymi na linii Gdynia - Nowy Jork były MS Piłsudski zwodowany w 1935 r. i MS Batory zwodowany w 1936 r.

Proszę podać cenę biletu z Polski do Stanów Zjednoczonych Ameryki w  roku 1936.

Uwaga: Przy nadsyłaniu odpowiedzi prosimy podawać adres korespondencyjny. Spośród otrzymanych prawidłowych odpowiedzi rozlosujemy jedną nagrodę.

Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce jest niezależną placówką o profilu historycznym, jednym z największych polskich i polonijnych archiwów poza granicami kraju, posiadającym zbiory dokumentów, zdjęć, obrazów, medali i innych pamiątek, a także bibliotekę. Aby uzyskać więcej informacji odwiedź nasza stronę www.pilsudski.org.
Poprzednie numery Biuletynu dostępne są na stronie Instytutu, gdzie można również zamówić subskrypcję. Jeśli chcesz włączyć się do prac Instytutu, zostań jego członkiem albo wolontariuszem . Instytut utrzymuje się z donacji i darowizn, jesteśmy wdzięczni za każdą pomoc.
Apelujemy o przekazywanie do Instytutu Piłsudskiego pamiątek rodzinnych, korespondencji i innego rodzaju zbiorów archiwalnych. Instytut potrzebuje także wolontariuszy do pomocy w działalności, opracowywaniu zbiorów, digitalizacji, kwerendach itp.
Instytut Józefa Piłsudskiego otwarty jest codziennie od poniedziałku do piątku, w godzinach od 10:00 do 17:00.

Pilsudski Institute of America
180 Second Avenue
New York, New York 10003