"Nie pozbawiajcie nas dachu nad głową". Znany hotelarz pomaga uchodźcom

Pełnoskalowa wojna w Ukrainie trwa ponad twa lata, a my – jako państwo polskie- nadal nie wypracowaliśmy długoterminowych rozwiązań zabezpieczających uchodźców przybywających do Polski. Obecnie w naszym kraju przebywa ich 1 mln, a około 20 proc. mieszka w różnego rodzaju ośrodkach zakwaterowania zbiorowego. Wciąż obowiązują tymczasowe rozwiązania i procedury, które zostały opracowane i wdrożone zaraz po wybuchu wojny. Jednak musimy wziąć pod uwagę zmieniającą się rzeczywistość, potrzeby i możliwości.

— Uchodźców należy traktować jak gości, ponieważ znaleźli się w niezwykle trudnej od siebie niezależnej sytuacji życiowej. Szczególnie po ich przejściach wymagają specjalnej opieki i ciepłego przyjęcia. Powinniśmy się z nimi solidaryzować. W końcu to wszystko dzieje się “tu i teraz”, a my decydujemy czy i jak zareagujemy. Pamiętajmy też, że niezwykle cenne jest to, co uchodźcy mogą wnieść dla nas. Nawet w tym wielkim nieszczęściu może być wiele pozytywnych elementów. Przecież Polacy w swojej historii często też emigrowali i byli uchodźcami. Warto tu pamiętać jak byliśmy przyjmowani i co zrobiliśmy dla innych narodów. Czasy są tak niepewne, że nikt nie może wykluczyć znalezienia się w przyszłości w podobnej sytuacji — mówi Władysław Grochowski, honorowy ambasador ONZ ds. Uchodźców w Polsce i prezes Grupy Arche.

W dyskusji również wzięli udział m.in.: dr hab. Maciej Duszczyk, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, Christine Goyer — Zastępca Przedstawiciela UNHCR w Polsce, Livia Styp-Rekowska, Szefowa Misji IOM w Polsce, Kasia Skopiec, Prezes Fundacji Humanosh im. Sławy i Izka Wołosiańskich oraz przedstawiciele uchodźców i organizacji pozarządowych w Polsce. Przedstawiciel rządu zapowiedział zmiany prawne, adekwatne do obecnej sytuacji i w najbliższym czasie zaprosił do szerokich konsultacji społecznych projektu nowej ustawy.

“Każdy człowiek ma prawo do godnego życia”

— Niezbędne jest zaktualizowanie i dostosowanie ich do realiów, ale przede wszystkim stworzenie długoterminowego planu, zaprojektowanie rozwiązań na przyszłość. Zwłaszcza, że wiemy już, z dużym prawdopodobieństwem, z czym przyjdzie nam się mierzyć. Od dwóch lat ciężar działań spoczywa na organizacjach pozarządowych, ale wciąż nie mają one systemowego wsparcia, a wsparcie darczyńców w większości już się skończyło. Jako fundacja prowadzimy 5 domów uchodźczych, w których mieszka obecnie 900 osób, a finansowaniu ze środków Wojewody podlega tylko jeden, którego przyszłość dzisiaj również stoi pod znakiem zapytania. Przez 2 lata, mimo naszych starań, nie udało nam się włączyć pozostałych do zasobów Wojewodów. Przyszłość miejsc krótkotrwałego pobytu, ośrodków zbiorowego zakwaterowania, wszelkich hosteli i ich finansowanie to kluczowy aspekt dla około 200 tysięcy uchodźców, którzy w nich przebywają. Musimy pamiętać, że to nie jest ich wybór. W zdecydowanej większości osoby te z różnych przyczyn – niepełnosprawność, starość, przewlekłe choroby, wielodzietne rodziny, młode mamy- nie mają gdzie pójść. W przypadku mieszkańców domów uchodźcy prowadzonych przez Fundację są to osoby ze wschodu Ukrainy, których domy i miasta często już nie istnieją. Te grupy wymagają i będą wymagali wsparcia- długofalowej, przemyślanej pomocy systemowej. Zasoby społeczeństwa obywatelskiego i NGSów są już na wyczerpaniu w tym zakresie. Nie umieścimy wszystkich w DPSach i damach samotnych matek. Równocześnie powinny być wdrożone skuteczne mechanizmy monitorowania osób, których wspieramy długofalowo. A tych, którzy mogą się usamodzielnić, jak najszybciej wspomóc w tym procesie — wyjaśnia organizatorka konferencji Aneta Żochowska, dyrektorka Fundacji Leny Grochowskiej.

Podkreśla ponadto, że niezbędne jest szersze spojrzenie na wyzwania, przed którymi stoimy: W jaki sposób uchodźcy mają się angażować i włączać we wszystkie aspekty życia zawodowego i społecznego kiedy nie wiedzą np. czy status UKR — identyfikujący osoby przybyłe do Polski po wybuchu pełnoskalowej wojny, będzie przedłużony, czy też nie, a jeśli tak to do kiedy? Jak długo ośrodek, w którym mieszkają będzie funkcjonował? Czy wsparcie będzie utrzymane i będą mieli dach nad głową? Wszyscy wokół, organizacje pozarządowe, dyrektorzy szkół, pracodawcy zatrudniający osoby ze statusem UKR, ale przede wszystkim sami uchodźcy żyją w niepewności, co utrudnia lub uniemożliwia pójście naprzód.

Władysław Grochowski, jako honorowy ambasador ONZ ds. Uchodźców, zapowiada kontynuację działań na rzecz aktywnego włączania sektora prywatnego w rozwiązywanie problemów społecznych współczesnego świata. Fundacja Leny Grochowskiej i Grupa Arche podejmą się systemowego budowania mieszkań dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i znajdujących się w kryzysie bezdomności, z niepełnosprawnościami, uchodźców, osób opuszczających więzienie. W ciągu czterech lat, do końca 2027 r. planowane jest wybudowanie lub wyremontowanie w pustostanach 500 tego rodzaju mieszkań. Również w tym okresie przygotowane zostaną miejsca pracy i zatrudnienie dla 1000 uchodźców i innych osób wykluczonych; w tym celu zrealizowane zostaną inwestycje o wartości 400 mln zł.

— Nowy wyścig zbrojeń nie rozwiązuje żadnego problemu ludzkości… więcej środków idzie na zabijanie niż leczenie, niszczenie infrastruktury i środowiska niż jej budowanie. Oswoiliśmy się już z tą okropną wojną, jakby to było coś normalnego, a sytuacja jest całkowicie wyjątkową. Oceniamy, szeroko komentujemy, potrafimy się bronić, uzasadniać, i szukać wymówek, dlaczego czegoś nie robimy. Takie ekstremalne sytuacje są swoistym egzaminem z człowieczeństwa. Na całym świecie toczy się walka dobra ze złem — tego nie unikniemy, ale mamy możliwość opowiedzenia się, po której ze stron chcemy stanąć. Dlatego dziś szczególnym zadaniem pewnych organizacji i ludzi jest, aby przypominać, motywować oraz działać. Nie interesuje nas żadna polityka tylko z jednej strony ludzkie cierpienie, a z drugiej czy i jak możemy im pomóc. W tym wszystkim bez optymizmu w ogóle już byśmy zginęli, a jesteśmy potrzebni innym i taka jest obecnie nasza rola — podsumowuje Władysław Grochowski, honorowy ambasador ONZ ds. Uchodźców w Polsce.

Lena i Władysław Grochowscy oraz prowadzona przez nich Fundacja Leny Grochowskiej w grudniu 2023 r. otrzymali Nagrodę Nansena, przyznawaną przez Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców. Międzynarodowe wyróżnienie zostało przyznane za wysiłek włożony w udzielanie schronienia i wspieranie uchodźców w Polsce oraz starania, aby zapewnić im zatrudnienie i bezpieczną przystań wtedy, gdy tego najbardziej potrzebują. Obecnie fundacja prowadzi sieć pięciu Domów Uchodźcy, w których każdego dnia pomoc i schronienie uzyskuje blisko tysiąc osób. W ten zapewniła dotychczas ponad pół miliona bezpłatnych noclegów dla 15 tysięcy osób.

Film na You Tube z Domu Uchodźczego w Siedlcach “Nie pozbawiajcie nas dachu nad głową”

https://youtu.be/5cM2jo8IRdI

Fundacja Leny Grochowskiej powstała w 2014 r. w ramach Grupy Arche. Jej działalność skoncentrowana była początkowo na organizowaniu powrotów repatriantów do Polski i otaczaniu ich wsparciem adaptacyjnym. Z biegiem lat fundacja rozszerzała swoją działalność o wsparcie osób z niepełnosprawnościami, głównie intelektualnymi. Koncentruje się na tworzeniu miejsc pracy dla osób wykluczonych, prowadzi pracownie ceramiczne, piekarnicze i sieć kawiarni społecznych toMy. Obecnie w 4 lokalizacjach w Polsce (Warszawa, Siedlce, Łochów, Gdańsk) zatrudnia ponad 80 osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi, zespołem Downa, w spektrum autyzmu, z chorobami psychicznymi. Od 2023 roku realizuje również kompleksowy program wsparcia osób w kryzysie bezdomności umożliwiający im podjęcie pracy, kompleksową terapię oraz znalezienie mieszkania. W trakcie pilotażu 10 osób w kryzysie bezdomności otrzyma całościowe wsparcie w 8 mieszkaniach wspieranych. Fundacja jest przedsiębiorstwem społecznym i wszystkie zyski ze swojej działalności inwestuje w projekty na rzecz osób wymagających wsparcia. W ten sposób może rozwijać kolejne programy aktywizacyjne i integracyjne. Już niebawem w Wólce Konopnej koło Siedlec otwarta zostanie Eko Farma. To innowacyjne miejsce, które łączy mieszkania chronione dla osób z niepełnosprawnością i zatrudnienie w powstającym gospodarstwie społecznym. Tam, przy pomocy współmieszkańców i terapeutów, utrwalane i rozwijane będą umiejętności niezbędne do zaspokajania codziennych potrzeb, załatwiania spraw urzędowych czy też budowania i utrzymywania więzi społecznych i rodzinnych. . Aktualnie Fundacja przygotowuje się do adaptacji kolejnych nieruchomości, przeznaczonych na mieszkania wspierane i treningowe dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.