Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego

Wydarzenia

---

Instytut Pamięci Narodowej w Instytucie Piłsudskiego

W  dniach 18 i 19 grudnia grudnia gościliśmy  w Instytucie przedstawicieli IPN. Odwiedzili nas: prezes Janusz Kurtyka, dr Łukasz Kamiński - dyrektor Biura Edukacji Narodowej, dr Zbigniew Nawrocki - dyrektor Biura Udostępniania i Archiwizacji Zbiorów, Marek Sosnowski - Prokurator, Naczelnik Wydziału Nadzoru nad Śledztwami Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, prof. Grzegorz Berendt, dr Aleksandra Namysło i Mikołaj Książek.

W piątek odbyło się spotkanie z Zarządem i Radą Instytutu, w czasie którego omawiana była współpraca w zakresie digitalizacji i przyjazdów historyków do Instytutu. Przedstawiciele IPN obiecali, że pomogą nam w wydawaniu książek i publikacji Instytutu. Rozmowy dotyczyły również organizowania wspólnych konferencji. Spotkanie to pozwoliło na bliższe wzajemne nawiązanie bliższych kontaktów, które, jak mamy nadzieję, pozwolą na bardziej aktywną współpracę pomiędzy obydwiema instytutami.

Podczas sobotniego otwartego spotkania w Instytucie członkowie delegacji IPN opowiadali o działalności placówki i jej problemach oraz wyczerpująco odpowiadali na liczne pytania. Do podstawowych zadań IPN należą: gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie dokumentów wytworzonych przez organa bezpieczeństwa państwa w latach 1939-1989, działalność edukacyjna, ściganie zbrodni nazistowskich i komunistycznych oraz zbrodni nieulegających przedawnieniu a także prowadzenie śledztw w tym zakresie. Swoje zadania Instytut realizuje w ramach czterech działów: Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów, Biura Edukacji Publicznej, Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko  Narodowi Polskiemu oraz Biura Lustracyjnego.

W najblizszym czasie IPN zamierza podjąć szersze badania nad wychodźstwem i emigracją polską zwłaszcza  w USA i wielkiej Brytanii.  Akta wywiadu są bardzo przetrzebione. Te, które znajdowały się w placówkach dyplomatycznych należą do Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Są to na ogół zbiory zastrzeżone. Ujawnienie ich pozwoliłoby na poznanie działalności służb specjalnych wśród Polonii.

W odpowiedzi na pytania, goście wyjaśniali na jakie problemy napotykają w prowadzeniu śledztw osób sciganych za zbrodnie komunistyczne oraz sprawy tzw. teczek. Swoje teczki posiadają jedynie agenci SB. Akta innych osób są rozproszone pośród innych materiałów. Spotkanie w Instytucie przybliżyło zgromadzonym obraz struktury i działalności tak ważnej placówki jaką jest Instytut Pamięci Narodowej. Wizyta tak licznej delegacji IPN świadczy o docenieniu naszej roli w przekazywaniu i zabezpieczaniu wiedzy historycznej o Polsce.


Spotkanie filmowe

Zgodnie z obietnicą, Dariusz Jabłoński - laureat nagrody  Instytutu Piłsudskiego Ignacy Paderewski Arts and Music, umożliwił nam pokaz swojego filmu filmu Gry Wojenne dla zaproszonych gości w siedzibie Instytutu. Na projekcję filmu w dniu 12 grudnia przyszło tyle osób, że niektórzy mieli tylko miejsca stojące. Film zrobił na zebranych wielkie wrażenie.

Bohaterem filmu jest pułkownik Ryszard Kukliński, który w latach 1971-1981 przekazał na Zachód ponad 40 tys. stron najbardziej tajnych dokumentów Układu Warszawskiego. "Gry wojenne" to film o nim, ale bez niego przed kamerą. Właściwie tak, jak chciał sam Kukliński, który mówił - "historia mnie osądzi, a ja nie chcę zrobić nic, co mogłoby na to wpłynąć".

Film jest wynikiem blisko pięcioletniej pracy reżysera Dariusza Jabłońskiego i ekipy filmowej; wypowiadają się w nim najważniejsi świadkowie działalności pułkownika Kuklińskiego z USA, Rosji i Polski, prezentowane są również unikalne dokumenty dotyczące pułkownika oraz okresu, w którym działał, odtajnione przez twórców filmu.

Dariusz Jabłoński, reżyser i producent, pracował przy największych przedsięwzięciach kinematografii polskiej - był między innymi drugim reżyserem w cyklu "Dekalog" Krzysztofa Kieślowskiego oraz pierwszym asystentem reżysera w filmach "Biała wizytówka" i "Magnat" Filipa Bajona. Był producentem i reżyserem pierwszego niezależnego filmu dokumentalnego "Wizyta starszej pani" (1986) oraz nominowanego w 1999 roku do Oscara filmu dokumentalnego "Fotoamator" (1998).

 Film "Gry wojenne"  otwierał w dniu 16 listopada b.r. Międzynarodowy Festiwal Filmów Dokumentalnych IDFA 2009 w Amsterdamie. Pierwszy raz w swojej historii festiwal ten rozpoczynał film produkcji polskiej.


Spotkania przedświąteczne

Grudzień jest jak co roku miesiącem spotkań opłatkowych. Na zaproszenia organizacji polonijnych, członkowie zarządu i rady Instytutu uczestniczyli w tych uroczystościach.

Dyrektor Iwona Korga uczestniczyła 13 grudnia w Spotkaniu Opłatkowym Centrali Polskich Szkół Dokształcajacych, skupiającej 65 szkół sobotnich na Wschodnim Wybrzeżu. W czasie tego wydarzenia Iwona Korga wręczyła Prezesowi Centrali Dorocie Andrace czek z funduszu przekazanego na Senat RP do Instytutu Piłsudskiego, w ramach programu wspierającego polskie szkoły w Stanach Zjednoczonych.

Prezes Magda Kapuścińska i wiceprezes Marek Zieliński uczestniczyli w uroczystości opłatkowej 11 grudnia, organizowanej przez Polish-American Business Club w salach Fundacji Kościuszkowskiej. Biznesmeni przyjęli swoich gości świetnym poczęstunkiem, był koncert kolęd, potem wspólne śpiewanie i dzielenie sie opłatkiem.

"Nowy Dziennik" zaprosił nas na uroczysty wieczór Gwiazdkowy do swojej siedziby w dniu 17 grudnia. Uczestniczyła w nim asystent prezesa Jolanta Szczepkowska. Tadeusz Kondratowicz i Jan Latus powitali zebranych przedstawicieli organizacji polonijnych i pracowników Dziennika, składając jednocześnie świąteczne życzenia. Po przełamaniu się opłatkiem zaproszono na poczęstunek składający się z tradycyjnych wigilijnych potraw, wśród których królował czerwony barszcz. Wieczór upłynął w miłej atmosferze.

Osiemnastego grudnia Marek Zieliński i Jolanta Szczepkowska brali  udział w "Opłatku" organizacji polonijnych  w Konsulacie Generalnym RP. Głównym organizatorem tej uroczystości był dr Artur Kowalski z Polskiego Klubu Żeglarskiego, również członek Rady Instytutu. Życzenia składali sobie  przedstawiciele  Organizacji Studentów Polskich w NY, Central European Business Association, Stowarzyszenia Polonia Technica, Medicusa, Polskiego Klubu Żeglarskiego, Polsko-Amerykańskiego Klubu Fotografika i Szczecin America Club. W czasie spotkania tradycyjnie zostały rozdane stypendia Organizacji Studentów Polskich fundowane przez sponsorów i z dochodów z dorocznego Balu Studenta. Wieczór uatrakcyjnił koncert kolęd w wykonaniu Marty Wryk oraz muzyków - braci Adama i Roberta Kurzynów.

Tego samego dnia Magda Kapuscińska i Iwona Korga spotkały się z weteranami i ich gośćmi w siedzibie Stowarzyszenia Weteranów Polskich w Ameryce. Wzruszającą uroczystość prowadził komendant Antoni Chrościelewski. Jak zawsze takiemu wydarzeniu towarzyszyło świetne jedzenie oraz koncert kolęd wykonany przez orkiestrę dętą i śpiewaczkę Izabelę Partykę. Przedstawiciele różnych oddziałów SWAP i innych organizacji, w tym Magda Kapuścińska, składali zebranym życzenia świąteczne i noworoczne.

Dużym wydarzeniem "opłatkowym" była Wigilia w Konsulacie RP. Wśród gości byli zarówno Polacy jak i Amerykanie. Konsul Krzysztof Kasprzyk w swoim przemówieniu wprowadził zebranych w prawdziwy nastrój wigilijny, opowiadając o polskich tradycjach, wigilii i innych obrzędach bożonarodzeniowych. Dla Konsula była to ostatnia "gwiazdka" w konsulacie w towarzystwie społeczności polsko-amerykańskiej. Nawiązał on do rocznic wielkich wydarzeń, które będą obchodzone w tym roku, między innymi dwudziestej rocznicy powstania "Solidarności". I tu wielka niespodzianka: Konsul Przemysław Balcerzyk wręczył oryginalny plakat wyborczy Solidarności z 1989 roku z wizerunkiem Gary Coopera w kowbojskim stroju z filmu "W samo południe" jego córce Mary Cooper Janice. Pani Janice przyjęła plakat z ogromnym wzruszeniem i podkreśliła, że ojciec jej był ucieleśnieniem podobnych wartości, o które walczyli Polacy. Jednocześnie wręczyła konsulowi oprawiony w ramkę druk pocztowy ze znaczkiem, na którym widnieje zdjęcie jej ojca takie jak na plakacie.

Następną niespodzianką tego wieczoru był koncert kolęd wykonany przez wybitnych polskich śpiewaków: sławnego barytona Mariusza Kwietnia i sopranistki Małgorzatę Kellis i Barbarę Rzeźwicką-Gajdek. Śpiewała również Judith Kellock. Akompaniował im pianista Roman Markowicz. Po koncercie solistów cała sala, zachęcona przez konsula i solistów, śpiewała z zapałem kolędy. Potem oczywiście było dzielenie się opłatkiem i smakowita uczta przygotowana przez "Christina\'s Restaurant".

Udział Instytutu w spotkaniach organizowanych przez środowiska polonijne pozwala na odnowienie kontaktów i często owocuje organizowaniem wspólnych programów i imprez oraz uzyskaniem sponsorów na działalność Instytutu. Miło było usłyszeć słowa gratulacji i zadowolenia z działalności Instytutu na terenie Nowego Jorku.


Podziękowania

Instytut Piłsudskiego dziękuje Instytutowi Pamięci Narodowej za podarowanie nowych książek wydanych w 2009 roku oraz czterech pięknych kalendarzy w tym dwóch ściennych o dużych rozmiarach, niezwykle ciekawe ilustrowanych. Jeden kalendarz zatytułowany "Absurdy PRL" przypomina ważne, często absurdalne wydarzenia i przepisy na przestrzeni lat 1951 - 1975. Drugi upamiętnia bohaterów walczących z komunizmem począwszy od Marszałka Józefa Piłsudskiego do księdza Jerzego Popiełuszki.

Dziękujemy za nadesłane w grudniu składki członkowskie i donacje. Szczególnie jesteśmy wdzięczni  Elzbiecie i Zbigniewowi Darzynkiewiczom, Fundacji London & Mary Morawski, Paulowi Magdzie, Normanowi i Hannie Kelkerem, Krystynie Piórkowskiej, Piotrowi and Elizabeth Kumelowskim, SPK  Nr.35, Zygmuntowi Staszewskiemu, Elżbiecie Matyni, Walterowi Smietannie and Aleksandowi Lapinskiemu za szczodre donacje.

---

Apelujemy o przekazywanie do Instytutu Piłsudskiego pamiątek rodzinnych, korespondencji i innego rodzaju zbiorów archiwalnych. Instytut potrzebuje także wolontariuszy do pomocy w działalności, opracowywaniu zbiorów, digitalizacji, kwerendach itp.

Instytut Józefa Piłsudskiego otwarty jest codziennie od poniedziałku do piątku, w godzinach od 10:00 do 17:00.

Pilsudski Institute of America
180 Second Avenue
New York, New York 10003