Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego

W niedzielę, 15 listopada 2009, z okazji Święta Niepodległości Polski odbył się Dzień Otwarty  Instytutu. W programie był kiermasz książki (dublety z biblioteki Instytutu oraz nowe książki), zwiedzanie galerii, spotkanie z członkami Rady Instytutu, kawa i lampka wina. Fotoreportaż z imprezy jest do obejrzenia na naszej stronie www.

Sympozjum  Polonijny Nowy Jork

Sympozjum Polonijny Nowy Jork, pod patronatem marszałka senatu Bogdana Borusewicza, które odbyło się 17-ego października tego roku, cieszyło się ogromnym zainteresowaniem. Sympozjum doszło do skutku w dużej mierze dzięki staraniom dr Danuty Piątkowskiej, członka Rady Instytutu. Spodziewamy się, że sympozjum to zapoczątkuje serię dorocznych spotkań o podobnym charakterze.

Przed południem toczyły się dwie równoległe sesje. Prelegenci mówili między innymi o różnicach między falami emigracji polskiej w USA na przełomie XIX i XX wieku oraz przybyszami po 1945 r., o organizacjach i instytucjach polskich w Nowym Jorku, o szkolnictwie polonijnym i życiu duchowym Polonii.

Popołudniowa część sympozjum odbyła się w rezydencji Konsulatu Generalnego Rzeczpospolitej Polskiej.  Konsul Krzysztof Kasprzyk przedstawił swoje spostrzeżenia na temat polskiej grupy etnicznej w metropolii. Zaapelował do Polonii, aby mądrze się wtapiała w społeczeństwo amerykańskie. Tematyka referatów obejmowała  znane postacie i instytucjje polskie w Nowym Jorku oraz problemy zdrowia, w tym psychicznego, polskich emigrantów. Referaty rozbudziły gorącą dyskusję. Fotoreportaż z sympozjum jest dostępny na naszej stronie internetowej.

Wizyta marszałka Macieja Płażyńskiego

W dniu 18 października odwiedził Instytut marszałek Maciej Płażyński, który obecnie jest prezesem Stowarzyszenia "Wspólnota Polska". Marszałek obejrzał galerię i archiwum. Rozmowy dotyczyły naszych planów na przyszłość i sposobów finansowania różnych inicjatyw Instytutu.

Spotkanie z przedstawicielami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
W dniu 5 listopada w Instytucie, odbyło się spotkanie członków Rady z przedstawicielami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego: Tomaszem Mertą, podsekretarzem stanu, Jackiem Milerem, dyrektorem Departamentu Dziedzictwa Kulturowego i Katarzyną Tenczyńską - Zdulską z  departamentu do wspolpracy z zagranicą. Był również obecny konsul Marek Skulimowski.

Rozmowy toczyły się wokół pomocy Ministerstwa dla działalności Instytutu - szczególnie dofinansowania digitalizacji i stażów zawodowych archiwistów i bibliotekarzy w Instytucie. Cieszyliśmy się słowami poparcia i pochwał ministrów dla naszej pracy oraz  obietnicami wsparcia finansowania naszych zamierzeń.

Informacji na temat sposobem porządkowania dokumentów i fotografii udzieliła przebywająca obecnie u nas stażystka z Archiwów Państwowych, Danuta Bzura. Goście oglądali naszą galerię oraz zbiory archiwalne i biblioteczne. Fotoreportaż z obu spotkań jest dostępny na naszej stronie www.

Pismo z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

W październiku br. nadszedł list do Instytutu z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego adresowany do prezesa Magdy Kapuścińskiej. W liście tym, Podsekretarz Stanu Tomasz Merta, pisze między innymi:

"W opinii MKiDN Instytut Piłsudskiego w Ameryce, z jego historyczną siedzibą w Nowym Jorku, jest najkorzystniejszym miejscem dla  zgromadzonych zbiorów...

...Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego doceniając znaczenie tak zasłużonej dla polskiej kultury placówki, dołoży wszelkich starań, aby wspierać nadal finansowo i merytorycznie kolejne projekty realizowane przez Instytut Piłsudskiego w Ameryce. "

List z Ministerstwa nie tylko bardzo nas ucieszył, ale również utwierdził w przekonaniu o  słuszności kierunku, który wybraliśmy. Pełny tekst listu jest zamieszczony na naszej stronie.

Uroczysta Gala Nagród 2009

Szóstego listopada 2009 r. w gościnnych salach Konsulatu Generalnego Rzeczpospolitej Polskiej odbyła się uroczystość rozdania nagród Instytutu. Gala była uroczystością okazałą, pełna dystynkcji, która zgromadziła wiele gości, w tym znanych przedstawicieli świata kultury i nauki ze środowiska polonijnego. Obecni również byli przedstawiciele rządu Rzeczpospolitej Polskiej: Tomasz Merta, podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego  i Jacek Miler dyrektor departamentu Dziedzictwa Kulturowego.

Uroczystą Galę prowadził Krzysztof Olechowski, Adiutant Generalny Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce i dyrektor wykonawczy PSC Community Service oraz Magda Kapuścińska, prezes Instytutu.

W swoich  przemówieniach, Konsul Generalny RP Krzysztof Kasprzyk i podsekretarz stanu Tomasz Merta podkreślili znaczenie Instytutu Piłsudskiego jako zasłużonej placówki polonijnej, której miejsce było i jest w Nowym Jorku. Przedstawiciele rządu polskiego zadeklarowali wolę wspierania działalności Instytutu łącznie z procesem digitalizacji dokumentów przechowywanych w archiwum Instytutu. Podobnie wypowiadał się Frank Spula, prezes Polskiego Związku Narodowego i Kongresu Polonii Amerykańskiej,  laureat nagrody Leadership and Achievement Award.

Wszyscy tegoroczni laureaci nagród uświetnili Galę swoją obecnością i wygłosili krótkie przemówienia. Oprócz Franka Spuli, medale otrzymali Anna Jaroszyńska-Kirchmann, profesor historii (Wacław Jędrzejewicz History Award), Lynn Olson i Stanley Cloud, pisarze (Konrad Korzeniowski Literature Award) oraz Dariusz Jabłoński, reżyser i producent filmowy (Ignacy Paderewski Music and Art Award).  Emerytowany pułkownik James L. Griggs wzruszył zgromadzoną publiczność wspomnieniami swojej współpracy z pułkownikiem Ryszardem Kuklińskim.

Uroczystość uświetnił występ młodych utalentowanych pianistów - Violetty Koss oraz Adama Kośmieja.
W swoim krótkim liście wysłanym po Gali do prezes Magdy Kapuścińskiej, Konsul Generalny RP Krzysztof W. Kasprzyk tak napisał:

"Raz jeszcze wyrażam pełne uznanie za elegancję, poziom i profesjonalizm gali. To jedna z najlepszych uroczystości polonijnych, w jakiej wziąłem udział na przestrzeni całej mojej kadencji "

Fotoreportaż z tej imprezy jest dostępny na naszej stronie.
Odznaczenia "Zasłużeni Kulturze"

W czasie Gali Nagród 2009, Podsekretarz Stanu Tomasz Merta wraz z Konsulem Markiem Skulimowskim wręczyli w imieniu trzem osobom z Rady Instytutu Piłsudskiego w Ameryce odznaczenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego "Zasłużony Kulturze". Magda Kapuścińska i Danuta Piątkowska otrzymały medale "Gloria Artis ", (srebrny i brązowy), a Ewa Babiarz odznakę honorową "Zasłużony dla Kultury Polskiej".

Srebrny Medal “Zasłużony Kulturze Gloria Artis” otrzymała również Hanna Hartowicz, a odznakę honorową “Zasłużony dla Kultury Polskiej” przyznano Helenie i Soni Kwiatkowskim.

Wymowa dokumentów odnalezionych po latach

Zofia Sztromajer z Łodzi nadesłała nam bardzo ciekawe opracowanie dotyczące Mieczysława Wyżeł-Ścieżyńskiego oparte na materiałach, które udostępniła jego córka Elizabeth Borredon -  kuzynka męża pani Zofii, stale mieszkająca na południu Francji. W opracowaniu czytamy:

Czas bezlitośnie odsuwa w niepamięć ludzi, nawet gdy zasłużyli na uznanie. W PRL-u skazano Mieczysława Wyżeł-Ścieżyńskiego na zapomnienie i przestał praktycznie istnieć. W zbiorach Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce można znaleźć wzmiankę o Mieczysławie Ścieżyńskim  w kontekście  korespondencji prowadzonej z profesorem Wacławem Jędrzejewiczem.

Z Who’s Who wynika, że Wyżeł-Ścieżyński był między innymi wysokiej rangi wojskowym, dziennikarzem, sprawozdawcą parlamentarnym i dyplomatą, był również odznaczony za zasługi orderem wojskowym Virtuti Militari. Ten suchy zapis dotyczący faktów sprzed ponad 70 lat nabiera realnego kształtu w zestawieniu z dokumentami...
Opracowanie Zofii Sztromajer jest dostępne w całości na naszej stronie internetowej.

Informacje Instytutu Piłsudskiego w Londynie

Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie wraz z Polskim Ośrodkiem Społeczno-Kulturalnym i Zjednoczeniem Polskim w Wielkiej Brytanii organizują w niedzielę 15 listopada 2009 r. obchody Święta Niepodległości. W programie między innymi wystawa p.t. „Kobiety w II Rzeczypospolitej”, którą można obejrzeć w sali Muzealnej Instytutu oraz dyskusja panelowa „Dwa dwudziestolecia: 1918-1939; 1989-2009”. W dyskusji głos zabrali historycy: prof. Norman Davies i prof. Andrzej Friszke.
Polskie archiwa i muzea za granicą

Biblioteka Polska im. Ignacego Domeyki

Polacy zamieszkali w Argentynie postanowili uczcić 1000 lecie Państwa Polskiego ufundowaniem Biblioteki Polskiej. W dniu 4 czerwca 1960 roku powołano w Buenos Aires Towarzystwo Biblioteka Polska im. Ignacego Domeyki. Prezesem został Jeremi Stempowski, który pełnił tę funkcje przez 17 lat. Patron Biblioteki, Ignacy Domeyko ur. 1802 w majątku Niedźwiadka, w okolicach Nowogródka, uważany jest za najwybitniejszego naukowca polskiego działającego na terenie Ameryki Południowej.
Zbiory tworzono głównie z darów z zagranicznych bibliotek polskich i prywatnych kolekcji. Pierwszą siedzibą Biblioteki był pałacyk z XIX wieku, zwany Quinta Dorrego, należący niegdyś do sławnego pułkownika Mariana Dorrego. W 1964 roku wybudowano dla rozwijającej się biblioteki pawilon na terenie posesji Związku Polaków w Argentynie. W styczniu 2005 r.  pożar zniszczył część budynku biblioteki, na szczęście księgozbiory w większości ocalały. Dużo wysiłku kosztowała odbudowa i oczyszczenie księgozbiorów.

Muzeum i Archiwum Węgierskiej Polonii

Muzeum i Archiwum Węgierskiej Polonii powstało w 1998 roku w Budapeszcie. Jest ono pierwszą instytucją węgierskiego środowiska polonijnego powstało na bazie ustawy Parlamentu Węgierskiego „O prawach mniejszości narodowych i etnicznych" z 1993 roku. Organem założycielskim i nadzorczym jest Ogólnokrajowy Samorząd Mniejszości Polskiej na Węgrzech, nadzór merytoryczny sprawowany jest przez węgierskie Muzeum Narodowe w Budapeszcie. Zbiory Muzeum dotyczą historii węgierskiej Polonii oraz kontaktów polsko-węgierskich i węgiersko-polskich. Od 2003 roku posiada filię „Dom pamięci Dereniu" w polskiej wsi Andrástanya (Ládbesenyő).

Podziękowania

Instytut Józefa Piłsudskiego dziękuje Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych w Polsce, Konsulatowi Generalnemu RP w Nowym Jorku oraz instytucjom nowojorskim i osobom prywatnym za pomoc w sfinansowaniu Gali Nagród 2009.

Dziękujemy Konsulowi Krzysztofowi W. Kasprzykowi za udostępnienie rezydencji Konsulatu Generalnego RP na urządzenie Sympozjum Polonijny Nowy Jork i Gali Nagród.  Pracownikom Konsulatu wyrażamy wdzięczność za pomoc w organizowaniu tych wydarzeń.