Prace artystki Zofii Stryjeńskiej jadą do Krakowa do Muzeum Narodowego

Państwo Runion wywodzą się z wielopokoleniowej rodziny antykwariuszy ze stanu Maryland. Druki zakupili na aukcji w 2011 r. Świadomi strat poniesionych przez polską kulturę w czasie II wojny światowej, zwrócili się do Ambasady RP w Waszyngtonie z propozycją przekazania tych istotnych dla dziedzictwa kulturowego prac do Polski.

„Naszym życzeniem jest, aby prace te znalazły się z powrotem, w kraju z którego pochodzą. Choć nie jest nam łatwo się z nimi rozstać, to uważamy, że jako część polskiego dorobku kulturowego powinny być eksponowane w Polsce” – oświadczyli ofiarodawcy podczas uroczystości, która odbyła się w Ambasadzie RP w Waszyngtonie 7 sierpnia 2013 r.

Zgodnie z ich wolą, plansze wzbogacą publiczne zbiory prac Stryjeńskiej, uzupełniając kolekcję Biblioteki Muzeum Narodowego w Krakowie. Decyzja ta nabiera szczególnego znaczenia, ponieważ do tej pory żadna instytucja publiczna w Polsce nie posiadała kompletu plansz Stryjeńskiej.

Wręczając państwu Runion specjalne wyróżnienie Ambasadora RP w Waszyngtonie – nagrodę Amicus Poloniae przyznawaną obywatelom Stanów Zjednoczonych za zasługi dla rozwoju stosunków polsko-amerykańskich, Ambasador Schnepf podkreślał znaczenie decyzji ofiarodawców:

„Niezależnie od tego, że cieszy nas każdy przypadek, kiedy utracone dzieła polskiej sztuki powracają do kraju, ma to szczególny wymiar wtedy, gdy nie jest to wynik skomplikowanych zabiegów prawnych czy długotrwałych batalii sądowych, ale daru serca osób, którym bliskie jest dobro polskiej kultury”.

Zofia Stryjeńska (1891 – 1976), była bez wątpienia jedną z najoryginalniejszych artystek europejskich XX wieku. W 1925 r. odniosła spektakularny sukces na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu. Wykonała dekorację polskiego pawilonu, która składała się z cyklu Dwunastu miesięcy, ukazującego prace wiejskie charakterystyczne dla poszczególnych miesięcy. Dzieło to przyniosło artystce sławę europejską i cztery Grand Prix w działach dekoracji architektonicznej, plakatu, tkaniny i ilustracji książkowej oraz zaszczytne wyróżnienie w dziale zabawkarskim.

Prace Z. Stryjeńskiej zdobiły w okresie międzywojennym wiele polskich placówek dyplomatycznych. Jej prace kupował m.in. Minister Józef Beck, a następnie przeznaczał na prezenty dla zagranicznych gości. Jednym z zamówień Ministerstwa Spraw Zagranicznych był kilim dla japońskiego cesarza Hirohito.

Jednym z głównych obszarów zainteresowań artystycznych Z. Stryjeńskiej była „sztuka książki”. Do jej dorobku należą między innymi albumy litograficzne, liczne ilustracje książkowe, bibliofilskie wydania książek i albumów oraz tek, z których największą sławę zyskała teka Tańce polskie (1929). Artystka była też autorką kilku tek zawierających dużych rozmiarów plansze z jej kompozycjami malarskimi służącymi do osobnej oprawy.