Upamiętnienie rotmistrza Witolda Pileckiego w Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie

W otwierającym spotkanie wystąpieniu Dyrektor Muzeum Sara J. Bloomfield przypomniała ogromne straty ludzkie poniesione przez Polskę w czasie drugiej wojny światowej, w tym obejmujące ok. 90% obywateli II RP pochodzenia żydowskiego. Podkreśliła, że większość z Polskich Żydów, którzy przeżyli Holokaust zawdzięczają uratowanie pomocy swoich polskich sąsiadów. Sara Bloomfield zaakcentowała, że upamiętnienie postaci Pileckiego w szczególny sposób wpisuje się w misję i myśl przewodnią wszystkich programów Muzeum: „ Jeśli rzeczywiście dbamy o przyszłość to musimy także znać swoją  przeszłość”. 

Ambasador RP Ryszard Schnepf podkreślił, że „na historię każdego narodu składają się popioły i diamenty, a Witold Pilecki pozostanie dla wszystkich Polaków jednym z najwspanialszych diamentów naszej najnowszej historii” oraz „najwyższym wzorem patriotyzmu”, za wierność któremu zapłacił najwyższą cenę własnego życia.

Główną część spotkania stanowiła dyskusja trzech historyków – prof. Timothy Snydera z Yale University, dr Piotra Setkiewicza z Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz  dr Edny Friedberg z Muzeum Pamięci Holokaustu w Waszyngtonie. 

Dr Piotr Setkiewicz przedstawił tło historyczne utworzenia obozu w Auschwitz, który powstał jako obóz koncentracyjny dla polskich więźniów. W 1941 trafiła do niego duża grupa sowieckich jeńców wojennych, zaś ok. 1942 roku stał się on głównym miejscem zagłady polskich i europejskich Żydów. 

Prof. T. Snyder przedstawił życiorys Witolda Pileckiego, podkreślając m.in. udział w wojnie polsko-bolszewickiej jako doświadczenie kształtujące jego patriotyzm.  Wg T. Snydera najbardziej tragicznym rysem losów Pileckiego jest to, iż w rzeczywistości dwukrotnie dobrowolnie wybrał on uwięzienie. Po raz pierwszy w 1940 roku w Auschwitz, co przeżył.  Po raz drugi w 1945 roku,  kiedy postanowił wrócić do rządzonej przez komunistów Polski. Skończyło się to dla niego tragicznie – w 1948 roku stal się kolejną ofiarą stalinowskich prześladowań. 

Być może przeczuwając swój los, w 1945 r. Pilecki spisał swoje obozowe doświadczenia w postaci raportu. Został on w 2012 roku po raz pierwszy opublikowany w USA przez wydawnictwo Aquila Polonica  w pełnej angielskojęzycznej wersji w tłumaczeniu Jarka Garlińskiego pod tytułem “The Auschwitz Volunteer: Beyond Bravery”. 

Witold Pilecki za swój najwyższy patriotyzm zapłacił życiem.  Był on przykładem „nadzwyczajnego rodzaju odwagi, na którą potrafią się zdobyć tylko nieliczne jednostki” – podkreślił dr Timothy Snyder. 

„Jako Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej czuję dumę, że Pilecki dołącza do Jana Karskiego, Władysława Bartoszewskiego oraz licznych polskich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata” upamiętnionych w tym niezwykłym miejscu – stwierdził Ambasador Ryszard Schnepf, dziękując Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie za pomoc w przygotowaniu wydarzenia.