Europa nie może dać się szantażować reżimom totalitarnym

Marszałek Senatu RP podkreślił, że rosyjska agresja na Ukrainę uwypukliła stojące przed Unią Europejską wyzwania, które narastały już od pewnego czasu. W ocenie prof. Tomasza Grodzkiego większość Europejczyków być może nawet ich nie zauważała, wierząc w pozytywny rozwój sytuacji międzynarodowej.

„Niestety, nie wszyscy na świecie pragną demokracji, a niektóre państwa widzą w UE i jej wartościach wroga, starając się Unii aktywnie szkodzić” – zaznaczył Marszałek Senatu. Dodał, że „wrogowie demokracji wykorzystują nasze europejskie wartości – przede wszystkim wolność wypowiedzi – przeciwko nam”.

„Szerzą bowiem w przestrzeni informacyjnej Unii, jak i państw kandydujących przeinaczenia, półprawdy, a często po prostu kłamstwa, dezinformując opinię publiczną nie tylko w swoich krajach” – wskazywał prof. Tomasz Grodzki.

Zwrócił uwagę, że pandemia COVID-19 i rosyjska agresja na Ukrainę wygenerowały problemy, jakich nie było na świecie od dziesięcioleci. W jego przekonaniu celem wrogiej propagandy jest podkopanie wiary w demokrację i wspólnotę europejską oraz ingerencja w procesy wyborcze w różnych państwach.

„Wymaga to naszej zdecydowanej reakcji, zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym” – oświadczył Marszałek.

Zwrócił uwagę, że na poziomie unijnym w ramach Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych istnieje dział zajmujący się zwalczaniem dezinformacji – EUvsDisInfo, jednak w jego przekonaniu potrzebne są też działania na szczeblu poszczególnych państw członkowskich.

„Potrzebujemy zwiększyć odporność naszych społeczeństw na dezinformację pochodzącą od przeciwników demokracji, którzy nie zawsze znajdują się poza Unią” - powiedział Marszałek Senatu. W tym kontekście prof. Tomasz Grodzki zwrócił uwagę, że niezmiernie ważne jest wspieranie niezależnego i profesjonalnego dziennikarstwa. Jak mówił, opinia publiczna potrzebuje dziennikarzy, którzy pomogą jej zrozumieć skomplikowane procesy i poradzić sobie z szybko zmieniającymi się wydarzeniami społecznymi, ekonomicznymi i geopolitycznymi.

„Musimy bronić mediów przed naciskami, zarówno zewnętrznymi, jak i wewnętrznymi. Nie ma bowiem prawdziwej demokracji bez bezstronnych mediów patrzących rządzącym na ręce i prezentujących aktualne, prawdziwe informacje w sposób obiektywny i rzetelny – bez bezstronnych mediów demokracja staje się ułomna, a z czasem umiera” – podkreślił Marszałek Tomasz Grodzki. Dodał, że żadne państwo w Unii Europejskiej nie powinno być ułomną demokracją i podążać drogą Białorusi, która więzi swoich dziennikarzy. Przywołał postać Andrzeja Poczobuta – polskiego dziennikarza, nękanego przez reżim Łukaszenki, który w lutym br. został skazany na podstawie absurdalnych zarzutów przez reżimowy sąd na 8 lat więzienia o zaostrzonym rygorze.

„Jego jedyną winą było to, że pisał prawdę” – podkreślił Marszałek. Zaapelował też o wsparcie europejskich parlamentów w uwolnieniu Andrzeja Poczobuta i wszelkich innych niezależnych dziennikarzy więzionych na Białorusi.

W ocenie Marszałka Senatu RP w walce z wrogą propagandą kluczowe jest edukowanie społeczeństwa, a taką edukację należy niezwłocznie rozpocząć już wśród młodzieży. Jak mówił prof. Tomasz Grodzki promowanie fact-checkingu, sprawia, że społeczeństwo staje się bardziej odporne na fakenews’y rozsiewane często przez internetowych płatnych „trolli” czy anonimowe boty. „Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do młodych ludzi, którzy spędzają dużo czasu w wirtualnej rzeczywistości, są bardzo otwarci i dopiero uczą się odróżniać kłamstwo od prawdy” – zaznaczył Marszałek. Zwrócił uwagę, że szczególna odpowiedzialność w tym zakresie spoczywa na politykach, którzy powinni prowadzić dyskurs polityczny na podstawie merytorycznych argumentów i nie uciekać się do propagandy, dając tym samym przykład i nie wprowadzając w błąd swoich wyborców.

Prof. Tomasz Grodzki ocenił także, że negatywne zmiany w otoczeniu wspólnoty europejskiej każą nam inaczej spojrzeć na politykę gospodarczą i handlową Unii, którą należy dogłębnie przemyśleć pod kątem uniezależnienia się od dostaw surowców z reżimów autorytarnych.

„Rosyjska agresja na Ukrainę pokazała nam, czym kończy się odejście od przestrzegania wartości w relacjach handlowych w imię zysków. Okazało się, że przez dziesięciolecia wiele państw członkowskich UE, importując gaz i ropę z Rosji, finansowało przygotowania do brutalnej, ludobójczej wojny, której celem jest wymazanie Ukrainy z mapy Europy i unicestwienie ukraińskiej tożsamości narodowej” – powiedział Marszałek Senatu RP. Przyznał, że choć Europa konsekwentnie odchodzi teraz od importu surowców z Rosji, to jednocześnie wciąż są państwa i prywatne przedsiębiorstwa, które widzą zalety współpracy handlowej z Rosją. Według prof. Grodzkiego po wprowadzeniu unijnych sankcji wobec Rosji kraje UE muszą dołożyć wszelkich starań, aby były one skuteczne, a próby ich obchodzenia ścigane. „Europa nie może dać się szantażować reżimom totalitarnym” – oświadczył Marszałek Tomasz Grodzki. Dodał, że UE musi ograniczyć uzależnienie od importu tzw. surowców krytycznych, których sama nie produkuje, z państw niepodzielających europejskich wartości nieprzyjaznych.

Marszałek Senatu RP zwrócił uwagę na konieczność współpracy UE z partnerami o podobnych systemach wartości a zwłaszcza z krajami demokratycznymi na całym świecie. „Jako światowa wspólnota demokratyczna musimy się wspierać, bo w skali globalnej widać trendy osłabiające demokrację, a tendencje autorytarne można zaobserwować w coraz większej liczbie krajów, nawet w tych o ugruntowanej tradycji demokratycznej” – zauważył. W jego ocenie Unia stoi przed krytycznym wyborem i w obliczu napięć i konfliktów geopolitycznych musi wzmocnić swoją „strategiczną autonomię”, żeby stać się silniejszym graczem na arenie międzynarodowej. „Tylko w ten sposób razem z innymi państwami demokratycznymi może bronić swoich interesów” – powiedział. Dodał, że agresja Rosji na Ukrainę uwydatniła rolę NATO, które bezsprzecznie pozostaje fundamentem wspólnej obrony. „Wojna po raz kolejny pokazała centralną rolę Sojuszu Północnoatlantyckiego (…) dlatego Unia powinna skupić się na wzmocnieniu europejskiego filaru NATO, które jest podstawową strukturą chroniącą nas przed zagrożeniem ze strony państw autorytarnych, czyli obecnie przede wszystkim przed zakusami Rosji” – powiedział prof. Tomasz Grodzki. Marszałek Senatu wyraził przekonanie, że solidarność demokratycznego i wolnego świata jest nie tylko wartością samą w sobie, ale także filarem, który przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa i polepszenia możliwości oddziaływania na arenie międzynarodowej.

Obok Marszałka Senatu w drugim dniu obrad Konferencji Przewodniczących Parlamentów Unii Europejskiej głos zabrali także Przewodnicząca Parlamentu Europejskiego Roberta Metsola oraz Przewodniczący Rady Narodowej Republiki Austrii Wolfgang Sobotka oraz przewodniczący czeskiego Senatu Miloš Vystrčil. Gościem specjalnym sesji był Minister Spraw Zagranicznych Republiki Czeskiej Jan Lipavský.

Obrady zakończyły się przyjęciem konkluzji, w których między innymi potępiono wojnę prowadzoną przez Rosję przeciwko Ukrainie. Przedstawiciele parlamentów UE wezwali do natychmiastowego, całkowitego i bezwarunkowego zakończenia nielegalnych działań wojskowych oraz wycofania wojsk i sprzętu z terytorium Ukrainy. P:otwierdzili też pełne poparcie dla niepodległości, suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy, a także niezbywalne prawo tego kraju do samoobrony przed rosyjską agresją oraz do negocjowania zakończenia wojny na własnych warunkach.

Sygnatariusze uznali, że potrzeba kolejnych dostaw broni dla walczącej Ukrainy, bo dzięki nim kraj może wciąż opierać się rosyjskiej agresji. W dokumencie wskazano, że Rosja powinna wziąć pełną odpowiedzialność za zniszczenia i zbrodnie wojenne. Przedstawiciele parlamentów UE postulowali utworzenie trybunału do ścigania zbrodni popełnionych przeciwko Ukrainie. Potępili terrorystyczne metody stosowane przez reżim rosyjski, w tym praktykę deportacji tysięcy ukraińskich dzieci na terytorium Rosji. Wezwano także do podtrzymania sankcji gospodarczych. Zdaniem uczestników konferencji sankcje te powinny zostać nałożone również na Białoruś. Parlamentarzyści potępili rosyjsko-białoruskie porozumienie dotyczące rozmieszczenia broni jądrowej na Białorusi, wezwali do kontynuowania wsparcia dla Ukrainy i zachowania solidarności w tych działaniach. Uczestnicy konferencji potwierdzili swoje jednoznaczne poparcie dla rozszerzenia NATO oraz dalszego wzmacniania zdolności obronnych sojuszu.

W drugim dniu Konferencji Przewodniczących Parlamentów Unii Europejskiej Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki spotkał się z przewodniczącą Parlamentu Europejskiego, Robertą Metsolą. Rozmawiał także z Cathaoirleachem – Przewodniczącym Senatu Irlandii - Jerrym Buttimerem. W wizycie w Pradze Marszałkowi Senatu RP towarzyszył Szef Kancelarii Senatu Adam Niemczewski.