W Tel Awiwie i Jerozolimie zapytałem przyjaciół, a również rabinów, dziennikarzy i intelektualistów oraz przypadkowe osoby, o ich ulubione przysłowia na szabas — wiele z nich jest anonimowych. Kilka z najciekawszych przywiozłem dla was do kraju.

Biblijny judaizm kształtował się już w II tysiącleciu p.n.e., aż do czasu zburzenia świątyni jerozolimskiej przez Rzymian w 70 r. n.e. W tym samym roku uległ głębokiej reorientacji, po której obecnie stanowi religię narodową Żydów. Jej wyznawcy znajdują się na całym świecie, obecnie najwięcej w Stanach Zjednoczonych (5,6 mln) i Izraelu (4,7 mln). Z judaizmu biblijnego wywodzi się chrześcijaństwo.

Szabas w judaizmie to siódmy dzień tygodnia — czyli sobota, kultowy dzień odpoczynku trwający od piątkowego do sobotniego zachodu słońca; według Biblii był to dzień odpoczynku Boga po sześciu dniach tworzenia świata. Jest on dobrą okazją do poznania wielowiekowych mądrości i kultury, która fascynuje wielu Polaków.

Dla religijnych Żydów jest dniem świętym — zakaz pracy w szabas obejmuje 39 podstawowych czynności, a naruszenie jego świętości jest dopuszczalne jedynie w celu ratowania życia ludzkiego; jest także czasem skupienia i moralnego odrodzenia, przeznaczonym na modlitwę i nabożeństwa, ale również na radość i zabawę. W języku polskim słowo sabat występowało w tym samym znaczeniu, co szabas, szabes i szabat.

Oto, zebrane w Izraelu najciekawsze przysłowia żydowskie, wiele z nich jest anonimowych:

• Nie chcę zwolenników, którzy są prawi, raczej chcę zwolenników, którzy są zbyt zajęci robieniem dobra, aby nie mieli czasu na robienie zła – rabin Menachem Mendel z Kocka
• Pół prawdy to całe kłamstwo
• Ptaka wypuszczonego z klatki da się powtórnie złapać. Słowa wypuszczonego z ust – już nigdy
• Kto daje, powinien od razu zapomnieć. Kto bierze, powinien zawsze pamiętać
• Ludzie często unikają podejmowania decyzji ze strachu przed popełnieniem błędu. W rzeczywistości niepodejmowanie decyzji jest jednym z największych błędów w życiu – rabin Noe Weinberg
• Gdy wszystkiego jest za dużo, to znak, że na pewno czegoś brakuje
• Gdyby bogaci mogli płacić biednym, żeby ci za nich umierali, to biednym żyłoby się całkiem nieźle
• Człowiek powinien żyć, co najmniej po to, żeby zaspokajać swoją ciekawość
• Jeśli nie wiesz, po co żyjesz, jeszcze nie żyłeś – rabin Noah Weinberg
• Nie podchodź do kozła z przodu, do konia – z tyłu, a do głupca – z żadnej strony
• Prawda jest ciężka. Dlatego tak niewielu ją niesie
• Chcesz rozśmieszyć Boga? Opowiedz mu swoje plany - Allan Stewart Konigsberg, czyli Woody Allen
• Nie ufaj nigdy człowiekowi, który opowiada wszystko o swoich kłopotach, a nie mówi nic o swoich radościach
• Nic nie może zatrzymać woli człowieka
• Nigdy nie wznosisz się tak wysoko jak wtedy, gdy schylasz się, by pomóc
• Nim zaczniesz naprawiać świat, napraw siebie
• Człowiek prawy upada siedem razy i wstaje – król Salomon, Księga Przysłów, 24:16.
• Jajko mądrzejsze od kury rychło się psuje
• Dziękuj Bogu nie tylko za to, co dostałeś, ale też za to, co zostało ci oszczędzone
• Kto jest bogaty? Ten, kto potrafi być szczęśliwym z tym, co ma
• Człowiek uczy się mówić bardzo wcześnie, milczeć bardzo późno
• Jeśli jutro nie będziesz lepszym człowiekiem niż dzisiaj, po co ci jutro? – rabin Nachman z Bresłowa