VIII (49) Koncert Niepodległości w Gdańsku. 1 września 2023, godz. 19.00

Koncert Niepodległości to projekt, którego realizację rozpoczęto 16 lat temu. Jego twórcami są polsko-kanadyjska wokalistka i kompozytorka Ola Turkiewicz oraz Jacek ”Wiejski” Górski, scenarzysta, reżyser i producent. Premiera Koncertu Niepodległości miała miejsce w 2009 roku w Muzeum Powstania Warszawskiego. Obecny dorobek Koncertu Niepodległości to 48 edycji w Polsce i za granicą, ponad 200 kompozycji i aranżacji oraz ponad 20 odrębnych scenariuszy. Projekt tworzy międzynarodowy zespół muzyków sesyjnych, w którego skład weszło przez lata ponad 250 artystów z Polski, Kanady, Australii, Wielkiej Brytanii, Ukrainy i Armenii. Występując pod nazwą Polish Independence Concert we wrześniu 2019 roku zespół zaprezentował anglojęzyczną edycję „Poland” w Bazie NATO w Ādaži na Łotwie. Ponadto zrealizowano dwujęzyczne edycje międzynarodowe w Australii i w Kanadzie, na Litwie i na Łotwie.

VIII Koncert Niepodległości w Gdańsku będzie hołdem oddanym trzem wyjątkowym postaciom, których życie mniej lub bardziej tragicznie związane jest z Gdańskiem. Są to 11-letnia Erwina Barzychowska (śmiertelnie poparzona miotaczami ognia w czasie obrony przed Niemcami Poczty Gdańskiej we wrześniu 1939 r.), Danuta Siedzikówna „Inka” (żołnierka wyklęta, łączniczka w oddziale mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” zamordowana przez funkcjonariuszy UBP w 1946 r. w gdańskim więzieniu na Kurkowej) oraz Anna Walentynowicz (współtwórca Wolnych Związków Zawodowych oraz NSZZ Solidarność). Spektakl w całości poświęcony jest czynowi niepodległościowemu polskich kobiet. Koncert poświęcimy również innym zapomnianym polskim bohaterkom. Ukażemy tragiczne losy kpt. Weroniki Sebastianowicz „Różyczki”, żołnierki Armii Krajowej i uczestniczki narodowego powstania antykomunistycznego z lat 1944–1953 na ziemi Nowogródzkiej oraz lotniczki Janiny Lewandowskiej, prawdopodobnie jedynej kobiety zamordowanej w Katyniu. W dalszej części narracji koncertu opowiemy o polskich bohaterkach narodowych, takich jak miedzy innymi: Jadwiga Andegaweńska (koronowana na króla Polski), Joanna Żubr (sierżant Armii Księstwa Warszawskiego, uczestniczka wojen napoleońskich i pierwsza kobieta odznaczona krzyżem Virtuti Militari), Emilia Plater (powstaniec listopadowy), Aleksandra Zagórska (organizatorka i komendantka Ochotniczej Legii Kobiet), Jadwiga Piłsudska (lotniczka), gen. Elżbieta Zawacka „Zo” (cichociemna), Wanda Krahelska (wykonawczyni zamachu bombowego na carskiego generał-gubernatora Gieorgija Skałona w 1906 r.), Krystyna Krahelska (powstaniec warszawski), Irena Sendlerowa (członkini konspiracyjnej „Żegoty”, ratująca żydowskie dzieci z Getta) czy Anna Walentynowicz (działaczka Wolnych Związków Zawodowych). Przywołamy też pamięć dziesiątek kobiet mniej znanych lub całkowicie zapomnianych, jak m.in. Anna Dorota Chrzanowska (obrończyni twierdzy w Trembowli w czasie wojny polsko-tureckiej w XVII w.), Helena Grabska (Orlę Lwowskie), Maria Wittekówna (żołnierka POW i szefowa Wojskowej Służby Kobiet), Zofia Rapp (kurierka wywiadu Armii Krajowej), Wanda Gertz „Lena” (dowódca kobiecego batalionu AK) oraz Zofia Franio „Doktor” (dowódca Kobiecych Patroli Minerskich). Oprócz losów tysięcy polskich kobiet czynnie zaangażowanych w walkę o Niepodległą, ukażemy niemniej ważną dla zachowania ducha i dziedzictwa narodu, postawę matek, żon i córek, które były ostoją polskiego domu i rodziny.

MUZYKA HYBRYDOWA W SALI BHP

Spektakl otworzy współczesna kompozycja Dobrawa (1109/2017). Powstała ona do średniowiecznego, łacińskiego tekstu kronikarza Anonima, tzw. Galla. Chwilę później, za sprawą pieśni Pożegnanie (XVI- XVII w.) publiczność przeniesie się w czasy tzw. „złotego wieku” w historii Polski. wojen polsko-tureckich. Z tego okresu pochodzi także stara pieśń ludowo-żołnierska. Opowieści o XIX wieku, okresie wielkich nadziei wiązanych z Napoleonem oraz tragedii powstań narodowych, towarzyszyć będą utwory, Bywaj dziewczę zdrowa (1830), Chorągiewka (1830) oraz elektroniczna kompozycja do wiersza Wincentego Pola Bracia! Rocznica! (1831). Wydarzenia pierwszej wojny ukażemy przez pryzmat piosenek żołnierskich – Matka (1914) i Hymn pierwszej OLK (Ochotnicza Legia Kobiet, 1918). Zapowiedzią do kolejnych utworów: Kołysanka leśna (1942), Kujawiak akowski z Wileńszczyzny (1944) i Moja mała dziewczynko z AK (1944), będzie z kolei narracja poświęcona żołnierkom Armii Krajowej i Żołnierkom Wyklętym. Przypomnimy też zapomnianą dziś piosenkę Trzynastego grudnia (1981), śpiewaną przez kobiety internowane w więzieniu na Olszynce Grochowskiej. Koncert Niepodległości zakończy tytułowa kompozycja współczesna – Niepokorne (2017). Na zakończenie tradycyjnie zaśpiewamy cztery zwrotki Mazurka Dąbrowskiego (1797). W ciągu 15 lat pracy nad Koncertem Niepodległości, zespół wypracował własny styl muzyki hybrydowej. Łączy ona oryginalne brzmienia dawnych pieśni, z nowoczesnymi aranżacjami i kompozycjami, wykorzystującymi elementy klasyki, elektroniki, poezji śpiewanej, rocka, jazzu, bluesa, punk-reggae, metalu, rapu, tech-house a także z nagraniami archiwalnymi.

W spektaklu wystąpi zespół Koncertu Niepodległości w składzie: Ola Turkiewicz (śpiew, aranżacje, kompozycje), Tomasz Bacajewski (śpiew), Anna Suda | An ON Bast (elektronika live), Piotr Krzemiński (trąbka), Paweł Jabłoński (instrumenty klawiszowe, aranżacje, kompozycje), Krzysztof Kowalewski (gitary, aranżacje, kompozycje), Marcin Ritter (bas, aranżacje), Karol Domański (perkusja), Wojciech Hartman (I skrzypce), Jan Romejko (II skrzypce), Przemysław Ćwiek (altówka), Anna Wróbel (wiolonczela).

• Narracja Koncertu Niepodległości: Robert Czebotar
• Dyrektor muzyczny: Ola Turkiewicz
• Korekty językowe: Elżbieta Frankiewicz
• Konsultacje historyczne: Piotr Pacak
• Scenariusz, reżyseria i produkcja: Jacek “Wiejski” Górski