Małopolska pamięta o ofiarach Holokaustu

„Zaniedbany od wielu lat cmentarz został należycie odnowiony w ramach projektu <Ludzie, nie Liczby>, który zajmuje się upamiętnianiem zagłady Żydów w Małopolsce” - czytamy w depeszy PAP.

Na uroczystość przybyli przedstawiciele społeczności żydowskiej, w tym rodziny około 20 zamordowanych, a także naczelny rabin Polski Michael Schudrich, konsul generalny Niemiec w Krakowie doktor Michael Grob, młodzież z grybowskich szkół, mieszkańcy, samorządowcy i przedstawiciele Kościoła.

Dziękując inicjatorom imiennego upamiętnienia Żydów z Grybowa, Nowego Sącza, Krynicy, Muszyny i okolicznych wiosek Schudrich powiedział:

- Wszyscy, którzy przyczyniają się do przywracania pamięci o ofiarach Holokaustu, są bohaterami, którzy wciąż są potrzebni. Mamy tutaj w kraju najlepszych ludzi na świecie, z tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, którzy ratowali Żydów w czasie wojny. Dzisiaj, dzięki Bogu, żyjemy w innych czasach i tacy bohaterowie nie są już potrzebni, ale bohaterowie dalej są potrzebni. Jak widzę tych wszystkich, którzy pomogli budować macewy w Grybowie i Krościenku, to jest kontynuacja duszy Sprawiedliwych (wszystkie cytaty za PAP).

Dr Grob zapewnił, że wspominając pamięć pomordowanych Żydów, Niemcy są świadomi swojej historycznej odpowiedzialności.

- Dzisiaj Niemcy i Polacy, my wszyscy mieszkamy pod dachem Unii Europejskiej, ze wspólnymi wartościami i normami. To jest ważne, musimy zapewnić bezpieczeństwo żydowskim mieszkańcom Europy, godność każdego człowieka jest nienaruszalna - dodał.

Jednym z inicjatorów imiennego upamiętnienia żydowskich mieszkańców Grybowa i okolic był olimpijczyk Dariusz Popiela.

- Projekt „Ludzie, nie Liczby” koncentruje się na próbie przywrócenia pamięci o poszczególnych ofiarach zagłady. Każde imię i nazwisko to życie. Unikalne, niezwykłe, jedyne w swoim rodzaju. Odnowienie zaniedbanego od lat kirkutu w Grybowie i ustawienie na nim tablic z nazwiskami tamtejszych Żydów to cios dla zapomnienia i tryumf pamięci. Symbolicznie wrócili oni w miejsce, w którym w normalnym cyklu życia kończymy wszyscy żywot. Zagłada nic z normalnością nie miała wspólnego. Wyrwała wielowiekowe korzenie mieszkańców tej ziemi i skazała na zapomnienie - powiedział w trakcie ceremonii.

Na głównej płycie pomnika w formie pękniętej macewy wyryto cytat z Księgi Hioba: „Ziemio nie kryj mojej krwi, iżby mój krzyk nie ustawał”. Na bocznych tablicach znalazły się imiona i nazwiska ofiar, które wszystkie odczytano na głos podczas uroczystości. Odmówiono także żydowski kadisz i katolicką modlitwę za zmarłych.

„Przywrócenie pamięci o żydowskich mieszkańcach Grybowa i okolic to drugie przedsięwzięcie w ramach projektu <Ludzie, nie Liczby>. W czerwcu zeszłego roku na odnowionym cmentarzu żydowskim w Krościenku nad Dunajcem odsłonięto pomnik zawierający imiona i nazwiska 256 tamtejszych ofiar Holokaustu” - napisała Polska Agencja Prasowa.

Stanisław Dębicki
Dziennik Polonijny
Polish Pages Daily News