Martyrologiczna ustawa

Często zdarza się, że w budynkach służących w latach okupacji niemieckiej jako katownie gestapo a po 1945 roku przejętych dla tych samych celów najpierw przez NKWD, a potem przez rodzimy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, ich obecni właściciele urządzają dyskoteki lub salony gier hazardowych. Na pełne oburzenia protesty organizacji kombatanckich, czy nawet władz samorządowych bądź państwowych, cynicznie  odpowiadają, że nic im do tego, bo „wolnoć Tomku w swoim domku”.

Taki smutny los spotkał m.in. krakowski Dom Śląski na rogu ulicy Pomorskiej i placu Inwalidów (wybudowaną przed 1939 rokiem za społeczne pieniądze mieszkańców zachodnich kresów II Rzeczypospolitej bursę dla ich młodzieży, studiującej pod Wawelem), w którym ulokowała się po wojnie – prawem kaduka -  Liga Obrony Kraju. Mimo że jest to stowarzyszenie mające zapisaną w swym statucie troskę o patriotyczne wychowanie młodzieży i kultywowanie narodowej przeszłości, jego lokalne władze nie widziały nic zdrożnego w wynajęciu go najpierw na jedną z największych w mieście dyskotek, a następnie na salon gry w bingo.

Regularnie ponawiane protesty Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz Porozumienia Organizacji Kombatanckich i Niepodległościowych w Krakowie (popierane przez samorząd gminy i wojewodę małopolskiego) przeciw skandalicznej postawie działaczy LOK odbijały się od nich jak od ściany.

Nowa ustawa ukróci te haniebne raktyki. Jednoznacznie zdefiniowane zostanie w niej miejsce pamięci narodowej, określona jego strefa ochronna oraz rodzaje działalności nie licującej z charakterem takiego obiektu, a także ustalone organa władzy odpowiedzialne za przestrzeganie ustawowych przepisów.

Właściciele obiektów zakwalifikowanych jako miejsca pamięci narodowej znajdą się w podobnej sytuacji, jak ci, którzy zarządzają zabytkowymi obiektami. Będą musieli przyjąć do wiadomości pewne ograniczenia w zakresie dokonywania w nich przeróbek oraz prowadzenia działalności komercyjnej, ale uzyskają za to możliwość dofinansowania remontów i utrzymania swych budynków z budżetu państwa, które otoczy je ustawową ochroną.

Na szybkie przyjęcie nowej ustawy o miejscach pamięci narodowej nalegają Instytut Pamięci Narodowej oraz Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, dysponujące szczegółową dokumentacją, dotyczącą ewidencji i historii obiektów, które powinny zostać nią objęte.

Pozostaje mieć nadzieję, że proces legislacyjny przebiegnie w miarę szybko (projekt był przygotowany już w poprzedniej kadencji parlamentu) i najdalej z początkiem przyszłego roku – tak planuje Ministerstwo - ustawa stanie się obowiązującym prawem dla rozmiłowanych w swojej na równi dumnej jak tragicznej historii Polaków.

Jerzy Bukowski