Mjr Zygmunt Jaeschke w wieku 94 lat dołączył do „Błękitnej eskadry”

Wkroczenie wojsk niemieckich do Przemyśla zmusiło  Zygmunta i jego brata Lesława ( w przyszłości również pilota)  do opuszczenia miasta. Zdecydowali podążyć śladem ewakuujących się żołnierzy. Przez Węgry, Jugosławię i Włochy dotarli do Francji. W lutym  1940 r. Zygmunt Jaeschke dostał przydział do 24 pułku ułanów. Po kapitulacji Francji dnia 22 czerwca 1940 r. ze swą jednostką ewakuował się do Wielkiej Brytanii.

W styczniu 1943 r. w wyniku jeszcze przedwojennej fascynacji samolotami zgłosił się do służby w lotnictwie. 12 marca 1943 r. rozpoczął szkolenie teoretyczne w ośrodku szkolenia załóg latających ACTC w Hucknall, po którego zakończeniu w połowie kwietnia trafił do skrzydła szkolenia wstępnego 12 ITW w Brighton na teoretyczny kurs pilotażu. Następnie, począwszy od 28 sierpnia 1943 r. szkolił się na Tiger Mothach w ramach kursu pilotażu podstawowego w szkole 25 EFTS w Hucknall. Mimo chęci latania na bombowcach został wyznaczony do dalszego treningu jako myśliwiec i w okresie od 11 listopada 1943 r. do 17 maja 1944 r. ukończył w szkole 16 SFTS w Newton pilotaż podstawowy na Masterach. Po krótkim urlopie przydzielony został do szkoły uzbrojenia lotniczego 1 AAS (Air Armament School) w Manby, gdzie w ramach praktyki latał na Martinetach jako pilot holujący rękawy. Podczas jednego z takich lotów w chwilę po starcie przestał pracować silnik, jednakże Jaeschke zdołał bezpiecznie wylądować w polu, nie uszkadzając samolotu. Podczas służby w Manby 1 czerwca 1944 r. otrzymał promocję na stopień podporucznika.

Po zakończeniu kursu dnia 29 września 1944 r. przydzielony został do 309 Dywizjonu Myśliwsko-Rozpoznawczego "Ziemi Czerwieńskiej" latając na  Mustangach III.

5 stycznia 1945 r. w wyniku uszkodzenia maszyn zmuszony był ratować się skokiem na spadochronie. Do końca wojny wziął udział w 26 lotach bojowych oraz 7 operacyjnych.

Po zakończeniu wojny jeszcze przez dwa lata służył w lotnictwie brytyjskim.  Powrócił do Polski 2 czerwca 1947 r. przybył do Gdańska z repatriacyjnym transportem żołnierzy polskich. Służbe wojskową zakończył w stopniu polskiego porucznika i angielskiego Flying Officera. Za zasługi wojenne odznaczony został Krzyżem Walecznych, Polowym Znakiem Pilota (nr 1791) i medalami pamiątkowymi.

Po powrocie do kraju przebywał krótko w Gliwicach, po czym przyjechał do rodzinnego Przemyśla. Za namową kolegi zdecydował się wyjechać do Krakowa i podjąć tam studia. Ze względu na "zachodnią" przeszłość nie pozwolono mu studiować na Akademii Górniczo Hutniczej ani Uniwersytecie Jagiellońskim, toteż z musu wybrał Akademię Handlową (przekształconą później w Akademię Ekonomiczną). Po czterech latach studiów w 1951 r. uzyskał tytuł magistra ekonomii. Dzięki pomocy profesora z akademii znalazł zatrudnienie w Biurze Organizacji Rachunkowości, gdzie zajmował się zakładaniem rachunkowości w powstających przedsiębiorstwach. Po zakończeniu tej pracy otrzymał posadę głównego księgowego w Fabryce Maszyn Drogowych "Madro". Popołudniami dorabiał jako instruktor mechaniki oraz przepisów ruchu drogowego dla kursantów prawa jazdy, pracował w Polskim Związku Motorowym w Nowej Hucie. W 1962 r. otrzymał posadę głównego księgowego w Dyrekcji Poczty i Telekomunikacji, a potem w Zakładach Gazowniczych Kraków. W 1963 r. po dwóch latach nauki zdał egzamin na biegłego księgowego i - równolegle do pracy w Krakowie - zajmował się przeprowadzaniem kontroli bilansów w zakładach finansowych na terenie całego kraju. Na emeryturę przeszedł w 1987 r., za zasługi w pracy zawodowej odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz licznymi wyróżnieniami resortowymi.

W czasach stalinowskich podobnie jak większość przybyłych z Zachodu żołnierzy spotkał się z represjami. We wrześniu 1948 r. stracił licencję pilota. Do 1956r stale inwigilowany przez bezpiekę.

Pogrzeb śp majora Zygmunta Jaeschke odbędzie się w Krakowie 21 marca 2016 na cmentarzu Salwatorskim o godz 12.00.

Robert Springwald

Fot: Halina Wyroba. Relacja video z pogrzebu - Edward Wyroba: