Adam Mickiewicz: Polak, Litwin, a może Białorusin?

 Spór o Adama Mickiewicza odgrzał państwowy dziennik białoruski „Zwiazda” pisząc, że urodził się on na terenie obecnej Białorusi, tam został ochrzczony, a w wielu utworach opisywał znajdującą się na zachodzie tego kraju ziemię nowogródzką.
„W środowisku Adama Mickiewicza panował język polski i dlatego poeta właśnie nim się posługiwał. Ale za swoją ojczyznę uważał Nowogródczyznę. W swoich utworach opisuje słynne miejsca tej ziemi (zamek nowogródzki, jezioro Świteź), jej historię (walki z niemieckimi rycerzami) i jej tradycje (Dziady, zwyczaje tatarskie)” - czytamy w cytowanej przez Polską Agencję Prasową gazecie.

„Zwiazda” podkreśliła, że Mickiewicz wykorzystywał w swoich utworach miejscową historię, folklor i podania, m.in. w

„Dziadach”, opierał się na obrzędzie nowogródzkim, w którym chrześcijaństwo miesza się z pogaństwem.
W artykule przypomniano, że Mickiewicz nigdy nie był ani w Krakowie, ani w Warszawie, a „Sonety krymskie” wiele zawdzięczają istniejącemu nadal nowogródzkiemu meczetowi, w którym mógł codziennie kontaktować się z ludnością tatarską.

A co z Litwą?

„Mickiewicz uważał się za Litwina i jest na to wiele dowodów. Na początku XIX wieku inaczej rozumiano to pojęcie, nie jako osobę narodowości litewskiej, tylko obywatela byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego. W inwokacji do <Pana Tadeusza> Mickiewicz ma myśli Litwę, która obejmuje zachodnią część Białorusi, Wileńszczyznę XIX wieku” - powiedział gazecie dyrektor Muzeum Mickiewicza w Nowogródku Mikałaj Hajba.

Artykuł kończy apel, by także Białorusini uznawali tego poetę za swojego, ponieważ „inne narody z satysfakcją zaliczają do własnych szeregów naszych twórców i działaczy, gromadząc informacje, które wiążą ich z cudzą ziemią”, nadszedł więc czas, „byśmy także my obudzili się ze snu i przyswoili sobie naszych krajan, ludzi, których te ziemie natchnęły i których pamiętały”.
PAP napisała, że spory o przynależność kulturowo-narodową Adama Mickiewicza toczą się od dawna.

„Inny wymiar mają jednak na łamach pism literackich, inny w mediach państwowych. Białoruskim literaturoznawcom warto jednak przypomnieć, że Mickiewicz nie przez przypadek pisał po polsku. Co w przypadku poety jest argumentem rozstrzygającym. Natomiast ekspertom z MEN trzeba uświadamiać, że jeśli skreślą <Pana Tadeusza> z listy lektur szkolnych, to chętnie dopiszą go do swojej nasi sąsiedzi” - czytamy w depeszy Polskiej Agencji Prasowej.

Stanisław Dębicki
Dziennik Polonijny
Polish Pages Daily News