Zrabowane w czasie II wojny światowej cenne grafiki wróciły do Polski

Zrabowane z Warszawy w czasie okupacji niemieckiej dzieła wróciły do Polski dzięki staraniom Ambasady RP i Konsulatu w Wiedniu oraz pomocy przedstawiciela austriackiego środowiska historyków. 

- Bardzo się cieszę, że mogę przekazać Muzeum Narodowemu kolekcję cennych rysunków i grafik artystów polskich, odzyskanych dzięki staraniom MSZ i dobrej woli obcokrajowców – powiedział podczas uroczystości minister Radosław Sikorski. – To jest kolekcja, która miała stanowić wystawę jubileuszową grafik Ignacego Łopieńskiego we wrześniu 1939 roku. Bardzo się cieszę, że wreszcie wystawa będzie mogła mieć miejsce w wolnej, bezpiecznej i odnoszącej sukcesy Polsce – podkreślił minister.

Szczególne podziękowania szef MSZ przekazał profesorowi Bertrandowi Perzowi, historykowi Uniwersytetu Wiedeńskiego, który przyczynił się do odzyskania prac. 

Dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie Agnieszka Morawińska zaznaczyła, że do kraju powróciły wyjątkowe dzieła związane z postaciami bardzo istotnymi dla polskiej kultury. - To jest wielka chwila i wielkie wzruszenie, kiedy tak ulotne rzeczy, na dość łatwo dającym się zniszczyć papierze, nie tylko przetrwały, ale w niezwykły sposób znalazły swoja drogę do muzeum. Bardzo dziękuję panu ministrowi i wszystkim jego współpracownikom – powiedziała dyrektor muzeum. 

W imieniu rodziny Ignacego Łopieńskiego głos zabrał mąż Anny Łopieńskiej-Lipczuk, Wojciech Lipczuk, który podziękował „wszystkim pracownikom służby dyplomatycznej, którzy przyczynili się do powrotu do Polski części spuścizny artystycznej Ignacego Łopieńskiego”. 

Odzyskane akwaforty i rysunki zostały najprawdopodobniej zagrabione po Powstaniu Warszawskim i przewiezione do Zamku Fischhorn w Austrii, w którym Niemcy gromadzili zrabowane w Europie dzieła sztuki. Większość z umieszczonych tam polskich zbiorów powróciła do kraju w kwietniu 1946 roku dzięki staraniom polskiej misji rewindykacyjnej. Części dzieł sztuki nie udało się odzyskać. Uległa ona rozproszeniu w maju 1945 roku, jeszcze przed przybyciem polskich specjalistów. Odzyskane dzisiaj dzieła to fragment zaginionych wówczas zbiorów. 

Poniżej prezentujemy listę odzyskanych dzieł. Album Alfreda Schouppégo – znanego malarza i ilustratora, współzałożyciela Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie – jest zbiorem 50 rysunków ołówkiem, wykonanych w latach 1860–1890. Schouppé uznawany jest za jednego z pierwszych ilustratorów przyrody tatrzańskiej. Prace Ignacego Łopieńskiego, wybitnego grafika, zamierzono zaprezentować na wystawie jubileuszowej artysty zaplanowanej na jesień 1939 r. Wybuch wojny uniemożliwił realizacje tych planów. W odzyskanej kolekcji znajdują się zarówno rysunki przygotowawcze, jak również odbitki graficzne.

Lista odzyskanych dzieł:

• Ryciny i rysunki Ignacego Łopieńskiego
• Obiekty wpisane do inwentarza MNW
• Ignacy Łopieński, Popiersie Turka, akwaforta, 25646 MNW (ze zb. Dominika Witke-Jeżewskiego)
• Ignacy Łopieński, Portret Leona Berensona, akwaforta, 25646 MNW (ze zb. Dominika Witke-Jeżewskiego)
• Ignacy Łopieński, Autoportret, sucha igła, 25647 MNW (ze zb. Dominika Witke-Jeżewskiego)
• Ignacy Łopieński, Główka kobieca (Blondynka), akwaforta, 98046 MNW (zakup od Modzelewskiego)
• Obiekty przekazane na wystawę jubileuszową Ignacego Łopieńskiego w 1939 r.
• Ignacy Łopieński, Ekslibris MNK, akwaforta
• Ignacy Łopieński, Ekslibris Tomasza Potockiego (dwie wersje), akwaforta
• Ignacy Łopieński, Ekslibris XX. Sapiehów, projekt do grafiki, rysunek ołówkiem
• Ignacy Łopieński, Ekslibris XX. Sapiehów, akwaforta
• Ignacy Łopieński, Widok nadmorski, sucha igła, rysunek ołówkiem
• Ignacy Łopieński, Autoportret, projekt do grafiki, rysunek ołówkiem
• Ignacy Łopieński, Portret Dr M.D., 1932, rysunek ołówkiem
• Ignacy Łopieński, Autoportret, akwaforta
• Ignacy Łopieński, Portret Wilhelma Zwierowicza, akwaforta
• Ignacy Łopieński, Portret Franaszka, akwaforta
• Ignacy Łopieński, Portret mężczyzny w okularach, projekt do ryciny, rysunek ołówkiem
• Ignacy Łopieński, Portret mężczyzny w okularach, akwaforta, sucha igła
• Ignacy Łopieński, Portret St. Noakowskiego, akwaforta
• Ignacy Łopieński, Portret mężczyzny z brodą, 1889, akwaforta
• Ignacy Łopieński, Portret Leona Berensona, akwaforta
• Ignacy Łopieński, Portret mężczyzny w kapeluszu, 1892, akwaforta
• Ignacy Łopieński, Portret mężczyzny w binoklach, akwaforta
• Ignacy Łopieński, Góralka. Kobieta w chuście, akwaforta
• Ignacy Łopieński, Portret Meli Muter, sucha igła
• Ignacy Łopieński, Portret dziewczyny z obnażonymi plecami, akwaforta
• Ignacy Łopieński, Rzeźbiarka, akwaforta
• Ignacy Łopieński, Portret kobiety siedzącej na taborecie, akwaforta
• Ignacy Łopieński, Wieża zamkowa w Płocku, akwaforta
• Ignacy Łopieński, Wieża zamkowa w Płocku, projekt do ryciny, rysunek piórkiem
• Album Schouppégo ze zbiorów TZSP
• Album 50 rysunków Alfreda Schouppégo, rysunki ołówkiem. Całość oprawiona w album. Z dawnych zbiorów Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Królestwie Polskim (nr 176)
• Dwa widoki Warszawy ze zbiorów MNW
• Widok Warszawy w roku 1656 za czasów Jana Kazimierza, 1820, litografia, 99933MNW (ze zbiorów Dominika Witke-Jeżewskiego)
• Widok Warszawy od strony Pragi z dzieła Georga Brauna, Civitates orbis terrarum, 1617, akwaforta

Biuro Rzecznika Prasowego
Ministerstwo Spraw Zagranicznych