Oświadczenie MSZ dotyczące wyroku Trybunału w Strasburgu w sprawie tzw. skarg katyńskich

Europejski Trybunał Praw Człowieka rozpatrzył skargi złożone przez obywateli polskich w związku z zarzucaną nierzetelnością prowadzonego w latach 1990-2004 rosyjskiego śledztwa katyńskiego. Trybunał stwierdził naruszenie jednego z trzech artykułów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Naruszenie art. 38 Konwencji oznacza, że Federacja Rosyjska nie przekazując Trybunałowi decyzji prokuratury wojskowej z dnia 21 września 2004 r. umarzającej rosyjskie śledztwo katyńskie, naruszyła obowiązek współpracy z Trybunałem. Tym samym Trybunał potwierdził, że Federacja Rosyjska nie współpracowała w postępowaniu o wyjaśnienie Zbrodni Katyńskiej. Rozpatrując skargę na gruncie art. 2 Trybunał uznał brak swojej właściwości czasowej do oceny rosyjskiego śledztwa katyńskiego z uwagi na fakt, że okres od popełnienia Zbrodni Katyńskiej do momentu związania się Konwencją nie może być badany przez Trybunał. Rozpatrując skargę na gruncie art. 3 Konwencji Trybunał, nie kwestionując cierpienia skarżących spowodowanego zbrodnią popełnioną przez ZSRR w 1940 r., odwołał się do swojego wcześniejszego orzecznictwa dotyczącego cierpienia krewnych osób zaginionych. Trybunał stwierdził, że w przypadku Zbrodni Katyńskiej nie było wątpliwości, iż krewni skarżących nie żyją. Trybunał nie stwierdził naruszenia art. 3 Konwencji, ponieważ skarżący od lat 90-ych XX w. nie pozostawali w niepewności co do losu ich bliskich.

The Katyn Forest.

Rząd Polski uczestniczył jako strona trzecia w postępowaniach przed Trybunałem wszczętych przez obywateli polskich przeciwko Federacji Rosyjskiej. Wspierał w swoich wystąpieniach argumentację skarżących. Do polskich pism procesowych dołączono szereg dokumentów historycznych, a także dokumentów dotyczących polsko-rosyjskiej współpracy w zakresie wyjaśnienia prawdy historycznej na temat Zbrodni Katyńskiej. Materiały źródłowe pochodzą z archiwów Instytutu Pamięci Narodowej oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Przedstawiono Trybunałowi szczegółową informację m.in. na temat śledztwa katyńskiego prowadzonego przez IPN oraz – w dostępnym władzom polskim zakresie – na temat śledztwa prowadzonego w latach 1990-2004 przez władze rosyjskie.

Niezależnie od dzisiejszego wyroku Polska będzie nadal domagać się od Federacji Rosyjskiej prawnej rehabilitacji ofiar Zbrodni Katyńskiej oraz przekazania stronie polskiej wszystkich tomów akt śledztwa katyńskiego prowadzonego przez prokuraturę rosyjską.

Biuro Rzecznika Prasowego
Ministerstwo Spraw Zagranicznych