Historyczne odkrycia

Najpierw okazało się - podczas prac konserwatorskich - jaki skarb skrywają mury klasztoru ojców Dominikanów: obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem jest najstarszym zachowanym malowidłem tego typu w Polsce, pochodzącym z pierwszej połowy XIII wieku.

- Niedawne badania konserwatorskie i naukowe potwierdziły koncepcję, że jest to najstarszy z zachowanych obrazów maryjnych w Polsce - powiedział Radiu Kraków-Małopolska Marcin Ciba, który zajmował się jego konserwacją.

Do tej pory palmę pierwszeństwa dzierżył słynny wizerunek Matki Bożej Piekarskiej, znajdujący się w Opolu (w Piekarach Śląskich znajduje się jego kopia). Obraz Matki Bożej „Chórkowej” (znajduje się bowiem na chórze klasztoru, za klauzurą) jest o co najmniej 10 lat starszy niż tamten, ale - zdaniem Ciby - pochodzi najprawdopodobniej z tego samego warsztatu malarskiego.

Będzie go można oglądać 14 i 15 sierpnia, podczas Nocy Kościołów „Cracovia Sacra”. Potem wróci na stare miejsce za klauzurą.

W krakowskim Archiwum Narodowym odkryto natomiast nieznany rękopis z X wieku.

Są to dwie pergaminowe karty zawierające fragment komentarza do dzieł Cycerona. Odkrył je doktor Marcin Starzyński z Instytutu Nauk Pomocniczych Uniwersytetu Jagiellońskiego.

„- Podczas badań nad jedną z XVI-wiecznych ksiąg sądowych przechowywanych w Archiwum Narodowym w Krakowie zauważył, że do wykonania jej oprawy zużytkowane zostały dwie pergaminowe karty spisane minuskułą karolińską (rodzajem pisma, które wykształciło się na przełomie VIII i IX wieku), wstępnie datowane (na podstawie cech stylistycznych liternictwa) na X stulecie. Jest to bezspornie najstarszy, jak dotąd, zidentyfikowany zabytek przechowywany w zbiorach krakowskiego Archiwum Narodowego i jeden z niewielu pochodzących z tego czasu w zbiorach polskich w ogóle. Na owych kartach widnieje fragment II księgi komentarza do <Retoryki> Cycerona autorstwa Gajusza Mariusza Wiktoryna, żyjącego na przełomie III/IV wieku tłumacza dzieł Arystotelesa i Porfiriusza, komentatora Cycerona i Wergiliusza, nauczyciela retoryki i filozofii” - powiedziała krakowskiej redakcji „Gościa Niedzielnego” rzecznik prasowy UJ Katarzyna Pilitowska.

Pergamin z rękopisem został naklejony przez introligatora na okładki krakowskiej księgi miejskiej, zawierającej zapiski z lat 1564-1564 urzędu tzw. hutmana ratusznego, który nadzorował działalność ratusza miejskiego i czuwał nad porządkiem w mieście.

„- Oprawy starych ksiąg, sklejane z kart starych pergaminów, są od wielu lat źródłem wielu odkryć naukowych. W 1890 r. prof. Aleksander Brückner w oprawie starego kodeksu odkrył pergaminowe paski z tekstem tzw. Kazań świętokrzyskich z XIII w., najstarszego zachowanego tekstu prozatorskiego w języku polskim. W oprawach odkrywano także w całości lub we fragmentach unikatowe egzemplarze pierwszych druków polskich. Ciekawe jest jednak to, że wspomniane druki i rękopisy znajdowały się wewnątrz opraw, rękopis odkryty teraz w Archiwum Narodowym był zaś na wierzchu oprawy, widoczny dobrze dla oczu” - powiedział „Gościowi Niedzielnemu” historyk, dr Jarosław Szarek.

Stanisław Dębicki
Dziennik Polonijny
Polish Pages Daily News