W trosce o polską edukację

W Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego powołano w ostatnią sobotę Obywatelską Komisję Edukacji Narodowej, której głównym zadaniem będzie opracowanie na nowo podstawy programowej dla szkół. Jej członkowie, a także uczestnicy kongresu założycielskiego, wśród których są historycy, dyrektorzy szkół, nauczyciele, rodzice uczniów i opozycjoniści z epoki PRL, postanowili zacząć od historii.

Występujący podczas kongresu profesorowie UJ (m.in. dyrektor Instytutu Historii prof. Stanisław S. Sroka) zdecydowanie zaprotestowali przeciw redukcji godzin nauczania historii w szkołach, ale niepokoi ich również marginalizowanie innych przedmiotów: biologii, geografii, czy języka polskiego, co może doprowadzić do likwidacji kształcenia ogólnego w Polsce..

Przewodniczącym Obywatelskiej Komisji Edukacji Narodowej został prof. Włodzimierz Suleja, historyk i szef Wrocławskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. W Radzie zasiedli profesorowie historii Jan Żaryn, Andrzej Nowak, Jakub Basista, Stefan Kawalec i Ryszard Terlecki (jedyny polityk w tym gronie -  poseł Prawa i Sprawiedliwości), były małopolski kurator oświaty doktor fizyki Jerzy Lackowski, dyrektor XII Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie Ryszard Nowak, nauczyciel historii Piotr Jaworski z Łodzi i znany bloger Salonu 24 Maciej Świrski (Szczurbiurowy). Nie jest to ostateczny skład tego gremium; będzie się ono rozrastać w drodze kooptacji.

Organizatorzy pierwszej głodówki, która odbyła się w marcu w krakowskim kościele pw. Świętego Stanisława Kostki na Dębnikach, usunęli się nieco w cień, wchodząc w skład sekretariatu Komisji. Zapowiedzieli jednak, że będą tworzyć silną grupę nacisku, która z czasem może przekształcić się w silny ruch społeczny.

A oto pełna treść podjętej na kongresie uchwały:

19 maja 2012 roku środowiska protestujących przeciwko wprowadzanej od 23 grudnia 2008 roku reformie programowej zebrały się na ogólnopolskim spotkaniu w Krakowie. Wybrały na nim pierwszy skład Obywatelskiej Komisji Edukacji Narodowej.

Pierwszą pobudką naszego działania były zmiany ograniczające nauczanie historii i rozbijające wspólny jej kanon w dwóch ostatnich klasach szkół ponadpodstawowych. Protesty przeciw tym zmianom, jednoczące przedstawicieli środowisk akademickich, nauczycielskich i rodzicielskich, trwają od stycznia 2009 roku. Ministerstwo zareagowało na nie dopiero z chwilą, kiedy po serii strajków głodowych zainicjowanych w tej sprawie przez byłych opozycjonistów demokratycznych w Krakowie i Warszawie, Prezydent RP, Bronisław Komorowski, zorganizował spotkanie, na które zaprosił zarówno przedstawicieli Ministerstwa Edukacji jak i krytyków ostatniej reformy.

Powtórzony został na tym spotkaniu, zgłaszany przez środowiska akademickie od początku 2009 roku postulat wprowadzenia obowiązkowego charakteru jednego ze wskazanych w podstawie programowej „przedmiotu uzupełniającego” Historia i społeczeństwo (dla klas 2 i 3) modułów: Ojczysty Panteon i ojczyste spory w podwojonej liczbie godzin. Ta próba ratowania namiastki wspólnej płaszczyzny obywatelskiej wiedzy o historii dla młodych Polaków i Polek w wieku 17-19 lat, została wsparta przez Prezydenta.

To jest nasz postulat minimalny: dotyczy tej grupy  młodzieży, która wkracza już w mury szkół średnich 1 września 2012 roku. Potrzebne są zmiany bez porównania głębsze, przywracające ogólnokształcący charakter liceom, przywracające zarazem rangę nie tylko historii, ale także - równie poszkodowanym w nowej podstawie programowej - tak ważnym przedmiotom, jak język polski, fizyka, chemia, biologia, geografia, informatyka (zmniejszona o 50%!)…

Będziemy opracowywać koncepcje tych zmian, poszerzając zespół merytoryczny naszej Komisji. Będziemy także mobilizować opinię publiczna do stałej uwagi w sprawie dla przyszłości Polski najważniejszej: wychowania i wykształcenia naszych dzieci.

Jako test intencji Ministerstwa w sprawie podjęcia dialogu z przedstawicielami dużej części społeczeństwa już dostrzegającej problem złego kierunku zmian edukacyjnych podejmowanych w ostatnich latach, możemy potraktować wspomniany przed chwilą postulat minimalny. Niestety, sygnał, jaki daje w tej sprawie odpowiedź Pani Minister Krystyny Szumilas na list skierowany w imieniu krytycznych wobec reformy uczestników debaty prezydenckiej przez  red. Piotra Zarembę, budzi nasze głębokie zaniepokojenie. Pani Minister nie chce wciąż zdecydować się na najprostszy, nie pociągający za sobą żadnych zmian w organizacji pracy szkoły, ani też żadnych dodatkowych kosztów postulat uczynienia wspomnianego jednego modułu (Ojczysty Panteon) obowiązkowym. Przemilcza także sprawę podwojenia jego objętości godzinowej.

Będziemy w tej sprawie próbowali apelować nadal.

Będziemy na pewno proponować nowe formy protestu i nacisku obywatelskiego przeciw błędnym decyzjom edukacyjnym. Będziemy szukali wsparcia środowisk akademickich, nauczycielskich i rodzicielskich dla budowania programu naprawy polskiej szkoły.

Oby ta piękna oddolna inicjatywa jak najszybciej przyniosła oczekiwane przez jej inicjatorów, a także przez bardzo wielu zatroskanych poziomem edukacji Polaków, rezultaty.

Jerzy Bukowski