Nagroda Jerzmanowskich dla \"profesora profesorów\"

Nagrodę tę przyznawano w latach 1915-1938 z ogromnego majątku przekazanego na ten cel PAU przez przemysłowca Erazma Jerzmanowskiego. Wśród jej laureatów byli m.in. metropolita krakowski kardynał Adam Stefan Sapieha, Henryk Sienkiewicz, Jan Kasprowicz, Oswald Balzer, Aleksander Brueckner i Ignacy Paderewski. Przed wojną stanowiła ona  równowartość 12 kilogramów złota i była nazywana "polskim Noblem".

Jej wręczanie wznowiono trzy lata temu. Ma ona obecnie wartość 100 tysięcy złotych i jest przyznawana osobom, które przez "prace literackie, naukowe lub humanitarne dokonywane z pożytkiem dla ojczystego kraju, potrafią zająć wybitne stanowisko w społeczeństwie polskim". Pierwszą laureatką po jej odnowieniu była Janina Ochojska-Okońska, w 2010 roku Jerzy Nowosielski, a w ubiegłym prof. Maciej Grabski. Zwyczajowo wręczana jest w Zamku Królewskim na Wawelu.

"Tegoroczny laureat profesor Adam Bielański, związany z Uniwersytetem Jagiellońskim, Akademią Górniczo-Hutniczą oraz Instytutem Katalizy Polskiej Akademii Nauk, zbudował w Krakowie poprzez wieloletnią pracę naukową i wychowawczą ośrodek nowoczesnej chemii. Adam Bielański urodził się 14 grudnia 1912 r. w Krakowie. Jest absolwentem UJ. Tytuł magistra uzyskał w 1936 r., a doktorat obronił w 1945 r. Od 1955 r. profesor nadzwyczajny, a od 1962 r. profesor zwyczajny. Jest autorem podręczników akademickich z zakresu chemii nieorganicznej i fizycznej, w szczególności wielokrotnie wznawianej <Chemii ogólnej i nieorganicznej>, którą w roku 1984 zastąpiły <Podstawy chemii nieorganicznej>. Podręcznik ten stanowi podstawę nauczania chemii nieorganicznej na wielu polskich uczelniach. Prof. Bielański jest pionierem i twórcą polskiej i krakowskiej szkoły katalizy. Jak mawiają jego uczniowie to <profesor profesorów>. Od 1983 r. pracuje w Instytucie Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w Krakowie. Jest doktorem honoris causa AGH i Uniwersytetu Wrocławskiego, honorowym profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Profesor Bielański wciąż prowadzi działalność naukową i pisze podręczniki. Jest aktywny. Chętnie spotyka się ze studentami, włącza się w organizowane na Wydziale Chemii UJ Dni Otwarte. Jego uczniowie podkreślają, że profesor ma umiejętność zjednywania sobie innych, przekonywania do swoich racji i ogromną pogodę ducha" - przybliżyła jego sylwetkę PAP.

Jerzy Bukowski